Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για τη γλουτένη, που ‘ξαφνικά’ ανακαλύφθηκε από τις εταιρίες τροφίμων και διάφορους ‘θεραπευτές’. Όλοι αυτοί υποστηρίζουν λίγο πολύ ότι η γλουτένη είναι υπεύθυνη για όλα τα κακά που συμβαίνουν στο γαστρεντερικό μας σύστημα ή και σε ολόκληρο το σώμα μας. Πολύς κόσμος μπαίνει στη διαδικασία να ακολουθήσει μια διατροφή χωρίς γλουτένη (πράγμα πολύ δύσκολο και άκρως περιοριστικό), χωρίς καν να γνωρίζει τί είναι η γλουτένη. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν τα πράγματα.
Η γλουτένη είναι πρωτεΐνη του σιταριού. Αποτελείται από δυο ξεχωριστές πρωτεΐνες την γλιαδίνη και την γλουτενίνη. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και πρωτεΐνες που βρίσκονται στο κριθάρι και στη σίκαλη (ορδεϊνη, σικαλίνη). Οι πρωτεΐνες αυτές δεν είναι καθαρά πρωτεΐνες γλουτένης, αλλά εντάσσονται στην ίδια κατηγορία. Οι πρωτεΐνες της βρώμης δεν ανήκουν στην ίδια ομάδα. Πλήθος ερευνών από Ευρώπη και Αμερική αποδεικνύουν ότι η βρώμη είναι ασφαλής για ασθενείς με δυσανεξία στην γλουτένη. Μόνος λόγος ανησυχίας είναι να υπάρχει ανάμειξη της βρώμης με σιτάρι, κριθάρι ή σίκαλη. Όταν φτιάχνουμε μια ζύμη, η γλουτένη είναι αυτή που της δίνει τις ελαστικές της ιδιότητες και τη συνοχή.
Η δυσανεξία στη γλουτένη ονομάζεται κοιλιοκάκη και είναι μια από τις συνηθέστερες, συνδεδεμένες γενετικά, ασθένειες στην Ευρώπη. Πρόκειται για μια εφ’ όρου ζωής πάθηση, με πιθανές επιδράσεις σε ολόκληρο το σώμα.
Η γλουτένη προκαλεί αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου, προκαλώντας μεταξύ άλλων και μερική ή ολική ατροφία (επιπέδωση) των λαχνών, εμποδίζοντας τη φυσιολογική πέψη και απορρόφηση του φαγητού.
Η νόσος μπορεί να θεραπευτεί ή να την διαχειρισθούμε με επιτυχία αφαιρώντας τη γλουτένη από τη διατροφή μας. Σε περίπτωση που καθυστερήσει η διάγνωση της, επειδή το σώμα δεν απορροφά σωστά τα θρεπτικά στοιχεία των τροφών (ή τις τροφές) μπορεί να οδηγήσει, μεταξύ άλλων σε αναιμία, οστικά προβλήματα και απώλεια βάρους.
Δυστυχώς, ενώ ένας άνθρωπος έχει τα γονίδια της νόσου εκ γενετής, τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν οποιαδήποτε στιγμή της ζωής του- για παράδειγμα στη γέννησή του, κατά τη διάρκεια μία ασθένειας, σε περίοδο άγχους ή μετά από ένα ατύχημα. Για την πλειονότητα όμως των ανθρώπων, η διάγνωση γίνεται στη μέση ηλικία.
Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης
Η κοιλιοκάκη μπορεί να εμφανίσει έως και 300 διαφορετικά συμπτώματα, αρκετά εκ των οποίων είναι δυσδιάκριτα ή φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους. Τα συμπτώματα είναι πιθανόν να εμφανιστούν ή και να μην εμφανιστούν στο πεπτικό σύστημα. Για παράδειγμα ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει διάρροια και κοιλιακούς πόνους σε αντίθεση με κάποιο άλλο που μπορεί να εμφανίσει στειρότητα ή αναιμία. Κάποια άτομα εμφανίζουν κοιλιοκάκη από την παιδική τους ηλικία, ενώ άλλα ως ενήλικες.
Τα παιδιά παρουσιάζουν συνήθως τα πιο «κλασικά» σημάδια της κοιλιοκάκης, στα οποία περιλαμβάνονται και τα προβλήματα ανάπτυξης (μη σωματική ανάπτυξη, χρόνια διάρροια/ δυσκοιλιότητα, συνεχές πρήξιμο και πόνοι στην κοιλιά, κούραση, ευερεθιστικότητα).
Οι ενήλικες συνήθως εμφανίζουν συμπτώματα τα οποία δεν είναι εξ’ ολοκλήρου γαστρεντερικής φύσης. Πρόσφατη έρευνα απέδειξε ότι μόνο το ένα τρίτο των ενήλικων ατόμων που έχουν διαγνωσθεί με κοιλιοκάκη έχει παρουσιάσει το σύμπτωμα της διάρροιας. Η απώλεια βάρους επίσης δεν αποτελεί σύνηθες σημάδι. Η συνηθέστερη ένδειξη κοιλιοκάκης στα ενήλικα άτομα είναι η σιδηροπενική αναιμία που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία με σίδηρο. Τα άτομα που υποψιάζονται ότι μπορεί να πάσχουν από κοιλιοκάκη θα πρέπει να απευθυνθούν στο γιατρό τους προκειμένου να γίνουν ειδικές εξετάσεις και να γίνει διάγνωση.
Δεν θα πρέπει ποτέ να αλλάζετε τη δίαιτά σας πριν από τη διάγνωση
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ακολουθώντας μια δίαιτα χωρίς γλουτένη θα χάσουν βάρος, θα βελτιώσουν την πέψη και θα αισθάνονται πιο υγιείς. Έρευνες όμως δείχνουν ότι ακολουθώντας μια δίαιτα χωρίς γλουτένη (gluten free) ενώ δεν έχει γίνει διάγνωση της νόσου, μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
Όλες οι επιστημονικά τεκμηριωμένες έρευνες δείχνουν ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να ακολουθεί κάποιος δίαιτα χωρίς γλουτένη (gluten free) εάν δεν πάσχει από κοιλιοκάκη. Η βιομηχανία των τροφίμων είναι πολύ καλή στο να εφευρίσκει νέες μόδες και να δημιουργεί νέες καταναλωτικές ανάγκες με υψηλό κόστος. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις ΗΠΑ, τα gluten free προϊόντα είναι μία βιομηχανία 10,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων και έχει αυξηθεί κατά 44 % κατά τα τελευταία χρόνια.
Εάν όμως γίνει διάγνωση ότι πάσχετε από κοιλιοκάκη, θα πρέπει μαζί με την καθοδήγηση διαιτολόγου να κάνετε αλλαγές στην διατροφής σας και να μάθετε να επιλέγεται τρόφιμα χωρίς γλουτένη, όπως επίσης και να καλυφθούν τυχόν ελλείψεις που έχουν δημιουργηθεί λόγο της νόσου στον οργανισμό.
——————————————————————————–
Nutri – Care
Λ. Αλεξάνδρας 192β – Αμπελόκηποι
Λ. Ιασωνίδου 54β – Ελληνικό
Αρθρογράφος: Παπαδοπούλου Αναστασία, Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
