Νατάσσα Τριανταφύλλη
Δαναΐδες του Ανδρέα Κάλβου
Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου
2 & 3 Αυγούστου, 21.30
Δείτε το βίντεο της παράστασης εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=KoltGKc9weQ
Η τραγωδία Οι Δαναΐδες είναι η μόνη που κατάφερε να ολοκληρώσει και να εκδώσει ο Ανδρέας Κάλβος (1818). Αποτελεί επιστέγασμα της λογοτεχνικής πορείας του και υπόδειγμα κλασικιστικού έργου, που αναπαράγει αλλά και επικαιροποιεί τη φόρμα του αρχαίου προτύπου. Συγχρόνως βέβαια, αποτίνει φόρο τιμής στην τραγική παράδοση και στη διαμόρφωση της τραγωδίας ως θεάτρου της πολιτικής κοινότητας, δημιουργώντας ένα σύμπαν δραματικών αντιθέσεων, συναισθηματικών αντιφάσεων και μοιραίων επιλογών.
Η τραγωδία αντλεί από τον μύθο των Δαναΐδων, που έφτασε σ’ εμάς αποσπασματικά μέσα από διάφορες μυθολογικές και φιλολογικές πηγές – μεταξύ αυτών την τραγωδία Ικέτιδες του Αισχύλου. Η ιστορία διαδραματίζεται στο Άργος, όπου οι πενήντα γιοι του Αίγυπτου, αδελφού του βασιλιά του Άργους, Δαναού, ζητούν σε γάμο τις πενήντα κόρες του Δαναού. Ο βασιλιάς φοβάται ότι ένας από τους γαμπρούς του θα τον εκθρονίσει, έχοντας λάβει μάλιστα σχετικό χρησμό από το μαντείο. Σε μια προσπάθεια να αποφύγει το μοιραίο, ο Δαναός δίνει εντολή στις κόρες του να δολοφονήσουν τους συζύγους τους τη νύχτα του γάμου. Η μόνη που παραβαίνει την εντολή του αλλά και αρνείται τον χρησμό είναι η Υπερμνήστρα, η οποία είναι ερωτευμένη με τον άντρα της, τον Λυγκέα, όπως και εκείνος μαζί της.
Η σκηνοθέτης Νατάσσα Τριανταφύλλη για το έργο και την παράσταση:
H δραματοποίηση του μύθου των Δαναΐδων από τον Ανδρέα Κάλβο μας χάρισε μια τραγωδία που επικεντρώνεται στον τραγικό πυρήνα τριών προσώπων, της Υπερμνήστρας, του αγαπημένου της Λυγκέα και του βασιλιά-πατέρα Δαναού, και στον λυρικού ύφους στοχασμό από τον Χορό. Με κεντρικά θέματα την ανειρήνευτη σύγκρουση ανάμεσα σε συγγενικά πρόσωπα, τον εμποδιζόμενο γάμο και την αναμέτρηση της ηθικής φιλοσοφίας με την αστείρευτη θέληση για εξουσία, το έργο ανεβαίνει φέτος για πρώτη φορά στο θέατρο με αφετηρία τη Μικρή Επίδαυρο.
Τα πρόσωπα ωθούνται δαιμονικά προς πράξεις που υπόσχονται απελευθέρωση έξω από «τα τείχη που εντός τους μεγαλώσαμε» («quelle mura fra cui crescemmo»), όμως ανεπαισθήτως συναντιούνται με τα πιο καλά κρυμμένα σκοτεινά τους ένστικτα και με τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Χορός, συμπονετικός και ευχητικός, κρατά τον τόνο και την ατμόσφαιρα του μελοδράματος, ενώ ατενίζει γενναία την αχτίδα που στέλνει από τα σύννεφα η Ειρήνη γελαστή («or che Pace dai nembi mandaridente un raggio»), αναφωνώντας «Ποτέ να μην ξανάρθει η θλίψη!» («Deh non ritorni il lutto!»).
Στην ορχήστρα της Μικρής Επιδαύρου, τρεις ηθοποιοί και μια μεσόφωνος αναμετρώνται με το καλβικό σύμπαν, όπου συγκατοικούν, σε μια ευαίσθητη ισορροπία, η δραματουργία και η ποίηση. Ζητούν να σπάσουν τα δεσμά της εγκλωβισμένης αυτής τραγωδίας, των μυθικών προσώπων, και, γιατί όχι, ακόμα και της ίδιας τους της ύπαρξης.
Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους
