Μια συνέντευξη με τον Δημήτρη Καλαντζή
Σας καλως ορίζουμε στο Full-time.gr
Μιλήστε μας για την παράσταση που ανεβάζετε στο Θέατρο Βασιλάκου.
Ο Κατά φαντασία Ασθενής, σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη.
«Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής», του Μολιέρου, σε σκηνοθεσία και διασκευή, Κώστα Γάκη, ο οποίος υπογράφει και την πρωτότυπη μουσική της παράστασης, παρουσιάζεται από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης στο Θέατρο «Κατερίνα Βασιλάκου», κάθε Δευτέρα στις 20:00 και Τρίτη στις 21:00, μέχρι την 1η Μαρτίου. Ένα εμβληματικό έργο, ένα έργο σταθμός της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Μία κωμωδία ηθών που περιέχει πολλά φαρσικά στοιχεία.
Η παράσταση χτίστηκε με πολύ μεράκι και κέφι και πέρα από τη σημαντική συμβολή όλων των συντελεστών, όλοι οι ηθοποιοί – επειδή δεν είμαστε και πολύ στα καλά μας! – έχουμε τέτοια επιθυμία να βγούμε κάθε βράδυ στη σκηνή, που πραγματικά, δεν γίνεται ο θεατής να μην διακρίνει την αυταπάρνηση που μας διακρίνει. Και αν σας φαίνεται υπερβολική η λέξη που χρησιμοποιώ, δεν έχετε παρά να το διαπιστώσετε και μόνοι σας, όσοι δείτε την παράσταση. Η κωμωδία είναι ένα ιδιαίτερο είδος θεάτρου, πολύ αγαπητό στον κόσμο, που απαιτεί ιδιαίτερο δόσιμο από όλους τους ηθοποιούς πάνω στη σκηνή. Κι εμείς – ο θίασος του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης – δεν επιτρέπουμε τίποτε λιγότερο στους εαυτόυς μας, από το να βγούμε κάθε βράδυ στη σκηνή και να δώσουμε το εκατό τοις εκατό των δυνάμεών μας.
Τι ωραίο κρύβει αυτό το έργο;
Τον Μολιέρο! Την υπέροχη γραφή του που άλλαξε τον τρόπο που γραφόντουσαν μέχρι τότε οι κωμωδίες. Προφανώς και πολύ γρήγορα διαισθάνθηκε τις πραγματικές δυνατότητες που του έδινε η κωμωδία, όχι μόνο γιατί απελευθέρωνε το πεδίο της δημιουργικότητάς του, αλλά και γιατί του προσέφερε τη δυνατότητα να καυτηριάσει τα κακώς κείμενα της εποχής του. Χρησιμοποίησε εύστοχα τις κλασικές σπουδές του, φιλτράροντάς τες μέσα από την οξυδερκή παρατηρητικότητά του, για να φτάσει να γράψει αυτό το υπέροχο έργο που συνεχίζει να μας ιντριγκάρει στο πέρασμα των αιώνων!
Η παράστασή μας, είναι μία έκρηξη ενέργειας! Η διασκευή του Κώστα Γάκη, φέρνει στο φως την κρυφή ζωή του παρασκηνίου των θεατρικών θιάσων της εποχής του Μολιέρου. Με τους έρωτες, τις ίντριγκες, τα πάθη, τους τσακωμούς και όλα τα ευτράπελα περιστατικά της καθημερινής ζωής τους. Αλλά και τον ίδιο το Μολιέρο!…Δεν λέω άλλα! Τα υπόλοιπα, επί σκηνής…!
Το 2022 είναι αφιερωμένο στο Μολιέρο, ποια είναι η δική σας άποψη για τον Μολιέρο , πως τον αντιλαμβάνεστε;
Ο Μολιέρος, θεωρείται από τους ειδικούς, ο σημαντικότερος κωμωδιογράφος της Ηπειρωτικής Ευρώπης. Ο Ζαν-Μπατίστ Ποκλέν, όπως ήταν το κανονικό του όνομα, έκανε τομή στη θεατρική λογοτεχνία. Αν και χρησιμοποιεί το φαρσικό στοιχείο στις κωμωδίες του, στην ουσία ανανεώνει την φάρσα και τον τρόπο που γράφονταν μέχρι τότε οι κωμωδίες, αφού αφήνει πίσω τους κλισέ τύπους της φαρσοκωμωδίας και γράφει χαρακτήρες, ρόλους δηλαδή που είναι ανθρώπινα όντα και όχι καρικατούρες, που η διαφορετικότητά τους, τους προσδίδει τη δική τους ατομικότητα. Ο Μολιέρος διέθετε ένα μοναδικό ταλέντο στην παρατηρητικότητα. Το εκμεταλεύτηκε στο έπακρο και με τη συγγραφική του ευφυϊα, κατάφερε να γράψει έργα με χαρακτήρες που ήθελε να αποδίδονται εκ του φυσικού, να μοιάζουν αληθινοί, να θυμίζουν ανθρώπους της εποχής του.
Προσπάθησα να κατανοήσω τον Μολιέρο, όχι μόνο μέσα από το συγκεκριμένο έργο του. Διάβασα μελέτες που έχουν γραφτεί γι’ αυτόν, είδα ταινίες που έχουν την εποχή του σαν θέμα τους, άκουσα μουσικές σύγχρονών του. Ακόμα και τώρα που παίζουμε παραστάσεις, συνεχίζω την έρευνά μου. Δεν είναι εύκολο να καταλάβεις έναν άνθρωπο μιας άλλης εποχής. Πρέπει να το προσπαθήσεις, συλλέγοντας όποια πληροφορία μπορείς γι’ αυτόν. Ο Μολιέρος, χρησιμοποιώντας και το φαρσικό στοιχείο στα έργα του, προσπάθησε ν’ αποτυπώσει τις κοινωνικές μεταλλάξεις της εποχής του και να προβάλλει όλα αυτά που δεν την άφηναν να εξελιχθεί, όλα αυτά που την κρατούσαν πίσω. Με τρόπο που, από τη μία θα έκανε το κοινό να γελάσει, από την άλλη να προβληματιστεί. Όπως κάνουν όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί, σε κάθε εποχή. Κρατάω πιο πολύ, αυτό που καταλαβαίνω απ’ το έργο του συνολικά και από μία φράση του:
«…Είναι παράξενη δουλειά να κάνεις τίμιους ανθρώπους να γελούν…»..
Δεν ξέρω…όταν το διάβασα, μου έδειξε μία ευγένεια στο χαρακτήρα του…και αυτό μ’ έκανε να τον σεβαστώ ακόμα περισσότερο!
Μέσα από την θεατρική σας πορεία ποιοι άλλοι συγγραφείς σας γοητεύουν και ποιος είναι ο αγαπημένος σας ρόλος;
Η διαδρομή μου στο θέατρο, είναι ένας ανηφορικός χωματόδρομος, με πολλές λακούβες και πεσμένα εμπόδια, δύσβατος, σχεδόν απροσπέλαστος. Με πολύ κόπο, έχω περπατήσει μέχρις εδώ, αυτόν το δρόμο που διάλεξα. Έπρεπε να σκάψω βαθιά στην ψυχή μου για να καταφέρω αυτά τα λίγα που πέτυχα ως τώρα. Έχω περάσει μεγάλες περιόδους απομόνωσης. Έζησα μεγάλο κομμάτι απ’ τη ζωή μου κλεισμένος σ’ ένα σπίτι. Πίκρανα ανθρώπους γιατί η εμπλοκή μου με την υποκριτική στο βαθμό που το επιθύμησα, απαιτούσε μεγάλη προσοχή σ’ αυτήν και λιγότερη στους ανθρώπους.
Η ενασχόληση μου με την υποκριτική έγινε για πολύ προσωπικούς λόγους, που δεν έχουν καμία σχέση με την προσωπική μου ματαιοδοξία. Θέλησα να λειάνω τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης, να ισορροπήσω τον εγωισμό μου, να μην αφήσω χώρο στην έπαρση, να συνθλίψω την τεμπελιά. Οι συγγραφείς, τα κείμενα, οι ρόλοι, είναι πάντα οι αφορμές… Αυτό που με γοητεύει, είναι να προσπαθώ να γίνομαι σήμερα λίγο καλύτερος απ’ ότι ήμουν χθες. Η μοίρα μας, είναι ο χαρακτήρας μας. Παλεύω να βελτιώσω τον χαρακτήρα μου, μπας και αλλάξω τη μοίρα μου! …Συγγνώμη, παρασύρομαι από την προσωπική μου αγωνία και αδικώ τους συγγραφείς, που δεν απαντώ ευθέως στην ερώτησή σας. Υπόσχομαι κάποια επόμενη φορά να απαντήσω! Αυτό που θέλω, είναι να μην αδικώ κανέναν συγγραφέα και κανένα ρόλο, όταν είμαι πάνω στη σκηνή…
Ηθοποιός ! Πόσο δύσκολο και πόσο γοητευτικό επάγγελμα;
Δυστυχώς – και λυπάμαι πάρα πολύ που το λέω – αλλά φοβάμαι ότι δεν είναι πλέον επάγγελμα. Και το λέω εγώ που ανήκω στο πολύ μικρό ποσοστό των ηθοποιών που, συνήθως, έχουν δουλειά. Είναι πολύ σκληρό να ψάχνεις να βρείς δουλειά κάθε τρείς, πέντε ή οκτώ μήνες και μάλιστα σε μία αγορά με πολύ περιορισμένη προσφορά εργασίας και με τεράστια ζήτηση. Επίσης, στα περισσότερα επαγγέλματα, είναι αυτονόητη η παροχή μισθωτής εργασίας. Στο δικό μας, όχι! Είναι αυτονόητο ότι ένας εργαζόμενος με τριάντα χρόνια προϋπηρεσία θα ανέβει μισθολογική κλίμακα. Σε εμάς, δεν υπάρχει μισθολογική κλίμακα, παρά μόνο στα κρατικά θέατρα. Στο ελεύθερο θέατρο, επικρατεί η αμοιβή με ποσοστά! Δεν κατάλαβα ποτέ, γιατί οι ηθοποιοί συναίνεσαν σε αυτή την ντροπή!! Μιλάμε για εργατοώρες! Σε ποιό άλλο επάγγελμα, δίνεις το χρόνο από τη ζωή σου, μαζί με τη γνώση που έχεις κατακτήσει μέσα από τις σπουδές σου και την επαγγελματική σου εμπειρία, για να μην ξέρεις αν τελικά αμειφθείς, ή για να αμειφθείς με ψίχουλα; Πώς να ζήσει ένας άνθρωπος έτσι; Πώς να πληρώσει τους λογαριασμούς του; Πώς να κάνει κάποιος οικογένεια που να μπορέσει να την στηρίξει οικονομικά;
Δεν υπάρχει καμία γοητεία σε όλο αυτό. Μόνο κάποιος που η υποκριτική κατέχει ξεχωριστή θέση στη ζωή του και ορίζει την καθημερινότητά του, μπορεί να αντέξει τις δυσκολίες. Και μονάχα αυτός που θ’ αποκτήσει ατσαλένιο στομάχι, θα παραμείνει στο επάγγελμα και θα επιβιώσει. Λυπάμαι, αλλά αυτή είναι η αλήθεια.
Τι σημαίνει για εσάς το θέατρο;
Το θέατρο απαιτεί αφοσίωση – στα όρια της μανίας – και για να μην παρεκκλίνεις της πορείας σου, είναι αναγκαίο να «δουλεύεις» συνεχώς, ακόμα και όταν δεν βρίσκεσαι σε σχέση μισθοδοσίας με κάποιον οργανισμό, όταν δηλαδή, δεν είσαι μέρος κάποιας παραγωγής. Και όταν λέω να «δουλεύεις», εννοώ να μελετάς, να συλλέγεις υλικό και πληροφορίες, τα οποία θα χρησιμοποιήσεις όταν έρθει η ώρα στη σύνθεση κάποιου ρόλου, να εξασκείς με όποιον τρόπο μπορείς τα εκφραστικά σου μέσα, να γυμνάζεις το σώμα σου για να το διατηρείς σε ετοιμότητα, αλλά και να ψάχνεις συνεχώς για νέους, διαφορετικούς τρόπους εκγύμνασης, οι οποίοι θα σε οδηγήσουν να κινηθείς πέρα από τα συνηθισμένα σου κινησιολογικά μοτίβα. Έτσι θα μπορέσεις να διευρύνεις το φάσμα των πιθανών σωματικών σου αντιδράσεων πάνω στη σκηνή, κάτι που θα σε βοηθήσει στη διαφοροποίηση από τον έναν ρόλο στον άλλον. Με άλλα λόγια, να προετοιμάζεις το μυαλό, την ψυχή και το σώμα σου γι’ αυτό που θα έρθει. Με πρόγραμμα, μεθοδικά και με αγάπη. Η Υποκριτική είναι μια Τέχνη που δεν συγχωρεί. Δεν σε δικαιολογεί ποτέ και θα σου φερθεί πολύ σκληρά, αν την παραμελήσεις. Δεν σου επιτρέπει να την χρησιμοποιείς για λόγους δικούς σου, που δεν την αφορούν και, αν το κάνεις, είναι σίγουρο ότι κάποια στιγμή θα σου το επιστρέψει…θα σε αγνοήσει…
Τι είναι πιο σημαντικό το θέατρο ή κινηματογράφος;
Δεν υπάρχει κάτι που να είναι πιο σημαντικό από κάποιο άλλο. Μιλάμε για Τέχνη και μιλάμε για δύο διαφορετικά είδη τέχνης. Στην Ελλάδα, οι δραματικές σχολές – πλην ελαχίστων – δεν εκπαιδεύουν τους φοιτητές τους για υποκριτική στην κάμερα. Ο προγραμματισμός σπουδών (αν και εφόσον υπάρχει!), είναι προσανατολισμένος προς την υποκριτική στη σκηνή. Με άλλα λόγια, δεν σε μαθαίνουν να παίζεις μπροστά στην κάμερα, αλλά πώς να σταθείς πάνω σε μία σκηνή θεάτρου. Τα υπόλοιπα γίνονται εμπειρικά. Όσο πιο πολύ παίζεις στην κάμερα, τόσο πιο πολύ εξοικειώνεσαι. Γιατί μιλάμε για άλλο είδος υποκριτικής, με εντελώς διαφορετική τεχνική. Αλλά και τα δύο εξίσου μαγικά. Το θέατρο είναι ένας ζωντανός οργανισμός, είναι ο προσωπικός μου χώρος έκφρασης και δημιουργίας και αυτό το όμορφο πάρε-δώσε με τους θεατές. Ο κινηματογράφος, ή η σχέση με την κάμερα, για να το πω με μεγαλύτερη ακρίβεια, είναι πάντα ένα μαγικό ταξίδι σε έναν κόσμο πέρα από τον καθημερινό, στον οποίον ξέρεις ότι ένας φακός μπορεί να σου κλέψει και να αποτυπώσει, την ανάσα σου, την παύση σου, μια κρυφή σου σκέψη. Είναι περίεργο και γοητευτικό συνάμα. Και πολλές φορές σκέφτομαι πόσο κρίμα είναι που ζούμε σε μία χώρα που ο κινηματογράφος είναι ακόμα σε νηπιακό στάδιο.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας ;
Η παράστασή μας δεν θα τελειώσει στο «Κατερίνα Βασιλάκου» το όμορφο ταξίδι της που ξεκίνησε από τη Λαμία. Το καλοκαίρι θα κάνουμε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα! Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης επανέρχεται δυναμικά στα θεατρικά δρώμενα της χώρας και «Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής» του, θα σκορπίσει γέλιο και χαρά στα μεγάλα ανοιχτά θέατρα σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού!
Είμαι σε συζητήσεις και για τη συμμετοχή μου σε μια ταινία εποχής, τα γυρίσματα της οποίας ελπίζω ότι θα ξεκινήσουν τον Μάρτιο, αλλά με την αβεβαιότητα που επικρατεί λόγω του κορονοϊού και των άθλιων οικονομικών συνθηκών, δεν μπορούμε πλεόν να είμαστε βέβαιοι για τίποτα.
Κλείνοντας θέλουμε μια ατάκα από το έργο που σας έμεινε.
«Ο Λουδοβίκος – ο Λουδοβίκος – ο Λουδοβίκος!!!!!!»…και όποιος είδε, ή θα δεί την παράσταση, θα καταλάβει!
Με εκτίμηση
Κατερίνα Γρυλλάκη
