“ΑΛΕΚΟΣ ΞΕΝΟΣ –ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ”
*Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΠΑΙΡΝΕΙ ΤΟ
ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΖΑΚΥΝΘΙΟΥ ΜΟΥΣΟΥΡΓΟΥ
*Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΠΟΥ ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΤΗΚΕ ΣΕ
ΟΔΟ «ΜΟΥΣΟΥΡΓΟΥ ΑΛΕΚΟΥ ΞΕΝΟΥ»
Ένα νέο cd με έργα του Αλέκου Ξένου, κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό από τη νέα και πολύ δραστήρια δισκογραφική εταιρεία bémoΛ με έδρα τη Ζάκυνθο. Σκοπός της εταιρίας είναι η παραγωγή, προβολή και έκδοση της τοπικής λόγιας μουσικής δραστηριότητας.
Το νέο cd, με τίτλο “ΑΛΕΚΟΣ ΞΕΝΟΣ –ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ”, μια πρωτοβουλία του ζακύνθιου πιανίστα, καθηγητή στο Μουσικό Σχολείο Ζακύνθου και ιδρυτή της bémoΛ Διονύση Σεμιτέκολου, περιλαμβάνει μια σειρά από τραγούδια σε ποίηση Κρυστάλλη, Ψυχάρη, Παλαμά, Βάρναλη, Σεφέρη, Σταφέστα, Χατζόπουλου και Σαπφούς. Επίσης, Δημοτικά τραγούδια, αλλά και έργα του Ξένου για τσέλο και πιάνο, όπως ένα από τα πιο όμορφα έργα του συνθέτη, το Χορό-Τραγούδι αλλά και τη Σονάτα του.
Ο Χορός-Τραγούδι (1946) αποτελεί φόρο τιμής στην ιδιαίτερη πατρίδα του Αλέκου Ξένου, τη Ζάκυνθο, με επεξεργασία του παραδοσιακού χορού Λεβαντίνικου ή συρτού ζακυνθινού και μιας Αρέκιας.
Η Σονάτα (1958), έργο που ακούγεται πολύ μοντέρνο ακόμα και σήμερα και απαιτεί ιδιαίτερη δεξιοτεχνία από τους μουσικούς, γράφτηκε αρχικά για βιολί και πιάνο, με μετέπειτα σε εκδοχές για άλλα όργανα, και σύμφωνα με τον δημιουργό της, εκφράζει «τη σκληρή πραγματικότητα και το άγχος που επέβαλαν οι ξένοι δυνάστες στη χώρα μας και, στο τέλος, τη σταθερή απόφαση της συνέχισης του αγώνα πλάι στους εργαζομένους».
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Ξένος είχε κατηγοριοποιήσει τα τραγούδια του στους εξής πέντε κύκλους: Για την ειρήνη, για την αντίσταση, για την αγάπη, της ζωής και τα εργατικά. Τα περισσότερα από τα τραγούδια του δίσκου εντάσσονται στους κύκλους αυτούς, ενώ συμπεριλαμβάνονται και κάποια σε μεταφρασμένη Ιαπωνική ποίηση.
Ερμηνεύουν: Διονύσης Σεμιτέκολος (πιάνο), Vaghinak Galoyan (τσέλο), Αναστασία Έδεν, Λένα Σουρμελή (τραγούδι).
Μπορείτε να βρείτε το cd εδώ:
https://bemolcnp.bandcamp.com/album/-
ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ: ΑΙΘΟΥΣΑ «ΑΛΕΚΟΣ ΞΕΝΟΣ».
Το νέο cd παρουσιάστηκε πριν λίγες μέρες από τον Διονύση Σεμιτέκολο και πλήθος (μικρών και μεγάλων) ερμηνευτών, στο Μουσικό Σχολείο Ζακύνθου, σε μια συνδιοργάνωση του φιλόμουσου Δικηγορικού Συλλόγου Ζακύνθου και του Μουσικού Σχολείου.
Στην εκδήλωση, ο διευθυντής του Μουσικού Σχολείου Σπύρος Φιορεντίνος, ανακοίνωσε πως η πρόσφατα ανακαινισμένη, μεγάλη αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσικού Σχολείου, θα πάρει το όνομα «Αλέκος Ξένος». Παράλληλα, το υπερσύγχρονο στούντιο ηχογραφήσεων του Σχολείου, θα ονομαστεί «Δημήτρης Λάγιος».
Τα δύο αυτά νέα σκόρπισαν συγκίνηση στους Ζακύνθιους φιλόμουσους που κατέκλυσαν την αίθουσα, και ιδιαίτερα σε αυτούς που γνώριζαν τον ισχυρό δεσμό μεταξύ Αλέκου Ξένου και του νεότερου ταλαντούχου συνθέτη Δημήτρη Λάγιου, που έφυγε πρόωρα από κοντά μας.
Στην συναυλία-παρουσίαση του cd συμμετείχαν μαθητές του Μουσικού Σχολείου και, μεταξύ άλλων, η τραγουδίστρια Λένα Σουρμελή και ο συνθέτης Διονύσης Μπουκουβάλας ο οποίος έκανε τη μεταγραφή του έργου «Φαντασία» για δύο μαντολίνα και προλόγισε. Την παρθενική της εμφάνιση έκανε και η νεοσύστατη Χορωδία του Δικηγορικού Συλλόγου Ζακύνθου.
Στην εκδήλωση απηύθυναν χαιρετισμό: ο Βουλευτής Ζακύνθου Διονύσης Ακτύπης, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ζακύνθου Γιάννης Γιατράς, η προϊσταμένη Παιδαγωγικής Ευθύνης Φιλολόγων Ζακύνθου Φιλιππίτσα Μάργαρη και ο Αντιδήμαρχος Ζακύνθου Νικήτας Σπίνος.
Την εκδήλωση προλόγισε η εγγονή του Αλέκου Ξένου, δημοσιογράφος Ευάννα Βενάρδου η οποία μίλησε για το έργο και τη ζωή του παππού της και τις πηγές έμπνευσής του.
Ας σημειωθεί πως η bémoΛ, από την οποία κυκλοφορεί και ένα cd με τα παιδικά τραγούδια του Αλέκου Ξένου, έβγαλε έναν ακόμα νέο δίσκο με έργα για τσέλο και πιάνο των Νίκου Σκαλκώτα, Ιάκωβου Κονιτόπουλου και Βασιλικής Φιλιππαίου.
ΟΔΟΣ ΜΟΥΣΟΥΡΓΟΥ ΑΛΕΚΟΥ ΞΕΝΟΥ
Πριν λίγο καιρό ένας δρόμος της πόλης της Ζακύνθου, μετονομάστηκε σε Οδό Μουσουργού Αλέκου Ξένου.
Επρόκειτο για μια απόφαση που είχε παρθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο της Ζακύνθου πριν από μία περίπου δεκαετία με πρωτοβουλία του Άκη Λαδικού, αλλά υλοποιήθηκε τώρα από την Εθελοντική Ομάδα Ζακύνθου με πρωτοβουλία του Διονύση Νικολόπουλου.
Πρόκειται για έναν μικρό δρόμο στον οποίο οδηγείται κανείς παίρνοντας την οδό Τερτσέτη και στη συνέχεια την οδό Μαρτινέγκου.
Ο ΑΛΕΚΟΣ ΞΕΝΟΣ
Ο Αλέκος Ξένος (1912-1995), γεννήθηκε στη Ζάκυνθο και είχε δύσκολα παιδικά χρόνια καθώς ορφάνεψε νωρίς. Ωστόσο κατάφερε να πραγματοποιήσει σημαντικές μουσικές σπουδές με δασκάλους τον Δημήτρη Μητρόπουλο, τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη και τον Γεώργιο Σκλάβο.
Συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση εναντίον των Γερμανών, μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ, ενώ βοήθησε τον Βασίλη Ρώτα στην δημιουργία του Θεάτρου του Βουνού μαζί με την σύζυγό του, ηθοποιό Άννα Ξένου.
Το 1943 σαμπόταρε την μεγάλη γιορτή που ετοίμαζαν οι Γερμανοί στο θέατρο «Ολύμπια» για την άνοδο του Γ΄ Ράιχ: προέτρεψε όλα τα πνευστά της Oρχήστρας του ΕΙΡ, στην οποία εργαζόταν, να «αρρωστήσουν» εκείνο το βράδυ, με αποτέλεσμα να κυνηγηθεί από τους Ναζί και να περάσει στην παρανομία. Συνελήφθη και δραπέτευσε δύο φορές.
Την περίοδο αυτή συνέθεσε μερικά πασίγνωστα αντιστασιακά τραγούδια όπως «Το τραγούδι του Άρη», ενώ οργάνωσε φιλαρμονικές και χορωδίες για τις ανάγκες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Ιδεαλιστής μέχρι τέλους, αρνήθηκε πεισματικά να υπογράψει Δήλωση μετανοίας για τα πιστεύω του στην μετεμφυλιακή Ελλάδα, κι έχασε πέντε φορές την θέση του (ως τρομπονίστας) στις μεγαλύτερες ορχήστρες, λόγω φρονημάτων. Ορχήστρες για την ίδρυση των οποίων είχε πρωτοστατήσει καθώς συμμετείχε ενεργά σε όλους τους καλλιτεχνικούς και συνδικαλιστικούς αγώνες. Επί χούντας απαγορεύονται οι ραδιοφωνικές αναμεταδόσεις έργων του.
Βασισμένη στα γνωστότερα μουσικά μοτίβα από αντιστασιακά τραγούδια της εποχής, η «Συμφωνία της Αντίστασης», εμβληματικό του έργο που εν μέρει απηχεί και την τραγωδία των Δεκεμβριανών, υπήρξε επί δεκαετίες απαγορευμένη και κρυμμένη στο συρτάρι του δημιουργού της. Σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση του έργου έπαιξε ο Μάνος Χατζιδάκις, διευθυντής τότε της ΚΟΑ και του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΤ. Το 1976 πρωτοστάτησε στην ηχογράφησή του έργου στο Στούντιο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, κι ενώ η Εθνική Αντίσταση ήταν ακόμα εκτός νόμου…
Το 2013 η αυτοβιογραφία του Αλέκου Ξένου σε επιμέλεια του μουσικολόγου Αλέξανδρου Χαρκιολάκη, ντοκουμέντο μιας ολόκληρης εποχής, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη. Στο Μουσείο άλλωστε έχει περιέλθει όλο το αρχείο του συνθέτη.
Σήμερα η «Συμφωνία της Αντίστασης», ο «Διγενής δεν πέθανε» και ο «Σπάρτακος», κυκλοφορούν μαζί με την έκδοση του Μουσείου Μπενάκη.
Η έκδοση περιλαμβάνει επίσης τον κατάλογο των έργων του Αλέκου Ξένου που επιμελήθηκε ο Διονύσης Μπουκουβάλας το 2003.
O αείμνηστος Λευτέρης Ξανθόπουλος σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Η εποχή των Κενταύρων: ο μουσουργός Αλέκος Ξένος» για το «Παρασκήνιο» της ΕΡΤ.
*To ζωγραφικό πορτραίτο του Αλέκου Ξένου στο cd δημιούργησε η Θάλεια Ξενάκη
