ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΗΣ ΠΥΛΟΥ – 1 ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ-
GAS STATION ή ΤΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΧΩΡΗΣ του Θωμά Σίδερη από τις 27/6 στους κινηματογράφους από τη New Star.
Στις 14 Ιουνίου συμπληρώνεται ένας χρόνος από το τραγικό ναυάγιο της Πύλου. Με αφορμή τον ένα χρόνο, η New Star παρουσιάζει την ταινία “GAS STATION ή ΤΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΧΩΡΗΣ”, του πολυβραβευμένου σκηνοθέτη, ραδιοφωνικού παράγωγου, δημοσιογράφου (Αφύλακτη Διάβαση) Θωμά Σίδερη .
H ταινία περιλαμβάνει πολύ σημαντικά ντοκουμέντα, κυρίως τις τηλεφωνικές συνομιλίες των μεταναστών με τις οικογένειές του λίγο πριν ξεκινήσουν το μοιραίο ταξίδι τους με το αλιευτικό με την ονομασία “Andrianna”, “Adrianna” ή και “Adriana”, για την Ιταλία αλλά και υλικό που βιντεοσκόπησαν οι ίδιοι οι μετανάστες με το κινητό τους τηλέφωνο στα λιβυκά κέντρα κράτησης στην πόλη Αλ-Χομς. Είναι οι τελευταίες συνομιλίες και το τελευταίο καταγεγραμμένο υλικό για πολλούς από τους αγνοούμενους ή τα θύματα του ναυαγίου.
Το ναυάγιο στα ανοικτά της Πύλου συνέβη σε διεθνή ύδατα ανοικτά της Πύλου δύο ώρες μετά τα μεσάνυχτα της 14ης Ιουνίου 2023 σε αλιευτικό σκάφος που εκτιμάται ότι μετέφερε περίπου 750 μετανάστες. Κατά την επιχείρηση διάσωσης από τις ελληνικές αρχές διασώθηκαν 104 άτομα, μεταξύ των οποίων Αιγύπτιοι, Σύροι, Πακιστανοί, Αφγανοί και Παλαιστίνιοι, ενώ ανασύρθηκαν 82 νεκροί. Εκατοντάδες άλλοι αγνοούνται.
«Παράλληλα, μέσα από φορτισμένες συναισθηματικά εκτός κάδρου αφηγήσεις και οικογενειακές παλιές βιντεοσκοπήσεις, ξετυλίγει δικές του αναμνήσεις από τον εργάτη πατέρα του, στη ναυπηγοεργατική ζώνη Περάματος, που τσακίστηκε εξίσου, παλιό ΕΠΟΝίτη όπως και οι μετανάστες σήμερα, από την εργασιακή εκμετάλλευση.»[…] Ιφιγένεια Καλατζή – https://edromos.gr/to-dikio-to-echoyn-oi-exegermenes/
«Το πιο σημαντικό όμως μήνυμα της ταινίας είναι», υπογραμμίζει, «ότι τον ρατσισμό και την ξενοφοβία μπορούμε να τα νικήσουμε, όταν έρθουμε κοντά με τον άλλον, όταν καθίσουμε και μιλήσουμε, ακόμα και αν δεν έχουμε κοινή γλώσσα, όταν φάμε παρέα, όταν θρηνήσουμε μαζί». – Θωμάς Σίδερης
“Τα περιστέρια δεν έχουν πατρίδες.
Τα περιστέρια πετούν από τα σύνορα,
ερωτεύονται πάνω από τα σύνορα,
χορεύουν πάνω από τα σύνορα
κι ύστερα χάνονται στα βάθη του ουρανού.” – Από την αφήγηση του Θωμά Σίδερη
“Η τελευταία ταινία του Θωμά Σίδερη, Gasstation, τα περιστέρια της Λαχώρης, μιλά σε πρώτο ενικό πρόσωπο. Η προηγούμενη ταινία του μιλούσε για τις χώρες όπου υπάρχει πόλεμος. Εδώ ο σκηνοθέτης βλέπει τα δεινά των μεταναστών από αυτές τις χώρες, εστιάζει στο ρατσισμό, που πολλές φορές φέρνει το θάνατο. Γροθιά στο στομάχι του θεατή, μια ταινία άρτια τεχνικά, με όμορφη αφήγηση, βάζει το θέμα του φασισμού τώρα, στη χώρα μας, και μας καλεί να πάρουμε θέση.”– Γιάννης Φραγκούλης
“Ο πατέρας, όπως και ο Μοχάμαντ,
ξυπνούσε πριν τα χαράματα.
Ετοίμαζε μόνος του το φαγητό.
Το έβαζε σε ένα μεταλλικό δοχείο
που το έλεγε καστανιά.
Ύστερα έπαιρνε τον κατήφορο
για να πάει στη στάση του λεωφορείου.
Αθήνα Πέραμα.
Έπρεπε να είναι στην ώρα του.
Τα αφεντικά δεν αστειεύονταν.
Του φώναζαν, τον απειλούσαν.
Ο πατέρας έσκυβε το κεφάλι
και έπιανε το ματσακόνι.” από την αφήγηση του Θωμά Σίδερη.
GAS STATION ή ΤΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΧΩΡΗΣ
ΣΕΝΑΡΙΟ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΘΩΜΑΣ ΣΙΔΕΡΗΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: MAHIR KILIC
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: MAHIR KILIC – THOMAS SIDERIS – ABDULRAHIM KOBI (LIBYA) – GHULLAM ABBAS (PAKISTAN) – MUHAMMAD DAUD (PAKISTAN) – AHMED KHAN (PAKISTAN)
ΜΟΝΤΑΖ: ΗΑΜΙΤ ΗΑΖΑR
ΜΟΥΣΙΚΗ: ZAFAR FAROQ
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: ΦΑΙΔΡΑ ΜΑΝΟΥΣΑΚΙΔΟΥ
ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ: ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΜΑΚΡΥΝΙΩΤΗ ΚΑΙ ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: OROS FILMS – 2024
Διάρκεια: 82 λεπτά
ΣΥΝΟΨΗ
Η ταινία γυρίστηκε σε τρεις χώρες, Ελλάδα, Πακιστάν και Λιβύη και καταγράφει το κύκλωμα διακίνησης μεταναστών από το Πακιστάν μέχρι τα κέντρα κράτησης-κολαστήρια της Λιβύης. Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει πολύ σημαντικά ντοκουμέντα, κυρίως τις τηλεφωνικές συνομιλίες των μεταναστών με τις οικογένειές του λίγο πριν ξεκινήσουν το μοιραίο ταξίδι τους για την Ιταλία αλλά και υλικό που βιντεοσκόπησαν οι ίδιοι οι μετανάστες με το κινητό τους τηλέφωνο στα λιβυκά κέντρα κράτησης στην πόλη Αλ-Χομς. Είναι οι τελευταίες συνομιλίες και το τελευταίο καταγεγραμμένο υλικό για πολλούς από τους αγνοούμενους ή τα θύματα του ναυαγίου, αφού οι διακινητές κράτησαν τα κινητά τηλέφωνα μεγάλου αριθμού μεταναστών.
Μέσα από τις μαρτυρίες συγγενών των αγνοουμένων και θυμάτων στο Πακιστάν ξεδιπλώνεται η τραγωδία της μετανάστευσης ανθρώπων που επιχειρούν να έρθουν στην Ευρώπη δύο, τρεις ή περισσότερες φορές, όλοι τους θύματα των τοπικών αλλά και των διεθνών κυκλωμάτων διακινητών. Οι οικογένειες βρέθηκαν στη δεινή θέση να δέχονται απειλές από συνεργάτες των διακινητών προκειμένου να ξεπληρώσουν το χρέος τους, ενώ συνεχίζουν να ελπίζουν αφού οι γιοι τους θεωρούνται τυπικά ως αγνοούμενοι.
Ωστόσο, μέσα από το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτεται και το περίπλοκο και πολλές φορές απάνθρωπο πλαίσιο χορήγησης νομιμοποιητικών εγγράφων στους μετανάστες που ζουν επί πολλά χρόνια στην Ελλάδα, όπως στην περίπτωση του του Αντίλ Χουσεϊν και του αδερφού του, που τελικά εντοπίστηκε νεκρός στο ναυάγιο της Πύλου.
Οι απειλές που δέχεται ο Μοχάμαντ, εργάτης σε βενζινάδικο, από το αφεντικό του, όσο και η βούλησή του να εργαστεί στο ναυπηγείο για καλύτερο μεροκάματο, γίνεται η αφορμή για τον σκηνοθέτη να θυμηθεί τα δεινά που υπέφερε από τα δικά του αφεντικά ο πατέρας του, εργάτης για δεκαετίες στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος. Μέσα από την ιστορία των τριών Πακιστανών εργατών, ο σκηνοθέτης βρίσκει την ευκαιρία να πει στον πατέρα του όσα πράγματα δεν του είπε όσο ήταν ζωντανός, θύμα και ο ίδιος μιας άγριας οικονομικής εκμετάλλευσης.
«Τα περιστέρια δεν έχουν πατρίδες.
Τα περιστέρια πετούν από τα σύνορα,
ερωτεύονται πάνω από τα σύνορα,
χορεύουν πάνω από τα σύνορα
κι ύστερα χάνονται στα βάθη του ουρανού.
Εκατοντάδες άνθρωποι, κανένας δεν ξέρει,
ακόμη και σήμερα, να πει πόσοι,
οι περισσότεροι από το Πακιστάν,
βρέθηκαν στο βαθύτερο σημείο της Μεσογείου.
Τι μένει πια από τους ανθρώπους.
Μόνο κάποιες φωτογραφίες.
Ο μπαμπάς…
στην τελευταία φωτογραφία του». Από την αφήγηση του Θωμά Σίδερη
[…]«Βάζοντας εκτός κάδρου τον γεμάτο μίσος ρατσιστικό λόγο των χρυσαυγητών, ξεδιπλώνει σταδιακά το ρατσιστικό πλαίσιο της δολοφονίας του Σαχζάτ Λουχμάν στα Πετράλωνα και μεταξύ Λαχώρης στο Πακιστάν και Περιστεριού Αττικής, όπου διαμένουν αρκετοί Πακιστανοί που έχασαν δικούς τους στην Πύλο, ανακαλεί τους μικρασιάτες πρόσφυγες, που έναν αιώνα πριν, έμεναν στις ίδιες προσφυγικές κατοικίες, ενώ φαντάζεται τις αντίστοιχες μυρωδιές της Εγγύς Ανατολής που αναδύονταν ξανά από τις κουζίνες, γιατί «οι άνθρωποι κουβαλούν μέσα τους το χώρο και φτιάχνουν τόπους και τοπία», σε ένα άκρως αντιρατσιστικό και ανθρώπινο συγκινητικό ντοκιμαντέρ, που κλείνει με τη «Ζωή εν τάφω» στα αραβικά από την Φεϊρούζ.»
ΠΗΓΗ: Ιφιγένεια Καλατζή https://edromos.gr/to-dikio-to-echoyn-oi-exegermenes/
Πρόκειται για ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ για τη διαβίωση οικονομικών μεταναστών στην Αθήνα που βρίσκονται αντιμέτωποι με τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. «Οι ιστορίες των ηρώων μου δεν είχαν κάτι ξεχωριστό, τρεις τυπικές ιστορίες μεταναστών που ήρθαν να εργαστούν στην Ελλάδα ως οικονομικοί μετανάστες διασχίζοντας χιλιάδες χιλιόμετρα. Ο ένας εξ’ αυτών μάλιστα ήρθε στη χώρα μας ως ανήλικος πρόσφυγας» εξηγεί, ο Θωμάς Σίδερη
Ο Σίδερης, με το νέο του έργο ήθελε να μοιραστεί με τους ήρωές του τον πόνο της απώλειας που είναι πάντα κοινός. «είτε οι άνθρωποι ζουν στην Αμφιάλη, που ζούσε και ο πατέρας μου είτε στη Λαχώρη» Επίσης, όπως λέει, «η εκμετάλλευση των φτωχών ανθρώπων είναι κοινή. Ο πατέρας μου αν και λευκός, χριστιανός και ντόπιος, ήταν επίσης θύμα εκμετάλλευσης από τους εργοδότες του» τονίζει.
Για οκτώ μήνες, ο Θωμάς Σίδερης έζησε μαζί με τους ήρωές του. «Έφαγα μαζί τους τα φαγητά που μαγειρέψαμε παρέα και φτιάξαμε πακιστανικό τσάι. Άρχισα να καταλαβαίνω την κουλτούρα τους, να συνομιλώ με τις οικογένειές τους, άρχισαν και εκείνοι να με εμπιστεύονται. Οι ήρωες της ταινίας δούλεψαν για μεγάλα χρονικά διαστήματα στους δρόμους, καθαρίζοντας στα φανάρια τα τζάμια των αυτοκινήτων. Οι αόρατοι άνθρωποι άρχισαν σιγά σιγά να γίνονται ορατοί γύρω μου» λέει ο σκηνοθέτης.
Μετανάστες προλετάριοι
«Ο στρατιώτης στη Λαχώρη έγινε φύλακας των συνόρων στον Έβρο, αστυνομικός στην Ομόνοια, σκιά πάνω σε τοίχο στα Πετράλωνα και στα Πατήσια», λέει ο Μοχάμαντ Φιάζ, μετανάστης από το Πακιστάν, και ταυτόχρονα υποθέτει πως μάλλον είναι ο ίδιος άνθρωπος.
Ο Θωμάς Σίδερης με τη νέα του ταινία διεισδύει βαθιά στην ανθρώπινη τραγωδία, αυτή τη φορά μέσα από τις ιστορίες τεσσάρων πακιστανών μεταναστών οι οποίες τον οδηγούν στο να θυμηθεί τον εργάτη πατέρα του που μόχθησε και σακάτεψε την υγεία του στη Ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη στο Πέραμα.
Πώς, όμως, συνδέονται αυτές οι ιστορίες; Ποιο είναι το νήμα που ενώνει τους Πακιστανούς του σήμερα με τον Έλληνα του χθες; Ο Θωμάς Σίδερης στην ταινία του «Gas station ή τα περιστέρια της Λαχώρης», το λέει ξεκάθαρα. Είναι η εκμετάλλευση που υφίστανται ως εργαζόμενοι μέσα σε μία κοινωνία κοινωνικής ανισότητας. Είναι τα μεροκάματα που δεν πληρώνονται και τα ένσημα που δεν κολλιούνται, είναι οι αποζημιώσεις που δεν δίνονται και η συντάξεις που χάνονται. Είναι οι αυθαιρεσίες των αφεντικών και η κρατική αδιαφορία. Κι αν ο έλληνας εργάτης στο Πέραμα αρρώστησε εισπνέοντας τη σκουριά οι Πακιστανοί τραυματίζονται, δολοφονούνται ή χάνονται στη θάλασσα.
Ακούμε το αφεντικό να απειλεί και να βρίζει τον πακιστανό εργάτη επειδή ο τελευταίος τόλμησε να διεκδικήσει με νόμιμο τρόπο τα μεροκάματα που δεν πληρώθηκε. Και είναι τρομακτικά τα όσα λέει. Αλλά ακόμη πιο τρομακτικά είναι τα όσα ξεστομίζει ο χρυσαυγίτης Κασιδιάρης και οι λοιποί συμμορίτες της καταδικασθείσας εγκληματικής οργάνωσης. Προσωπικά όμως μου φάνηκε ακόμη πιο τρομακτικό το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι στη Ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες τους εθνικιστές.
Κι ύστερα έχουμε κι άλλες αφηγήσεις. Από τον Πακιστανό που λέει για τον αδελφό του που χάθηκε στο ναυάγιο της Πύλου. Ο οποίος ήταν στην Ελλάδα, απελάθηκε, δανείστηκε χρήματα από τους τοκογλύφους και μέσω Λιβύης προσπάθησε να φτάσει στην Ιταλία. Αλλά δεν τα κατάφερε καθώς το πλοιάριο που τον μετέφερε, βυθίστηκε στο βαθύτερο σημείο της Μεσογείου παίρνοντάς μαζί του αυτόν και πολλούς ανθρώπους ακόμη. Προηγουμένως όμως υπέστη τα πάνδεινα στη Λιβύη όπου μεταφέρθηκε, από πείνα μέχρι βασανιστήρια.
Είναι πράγματι συγκλονιστικά τα όσα αφηγούνται οι ταλαιπωρημένοι αυτοί άνθρωποι μπροστά στο φακό του Θωμά Σίδερη. Και το τραγικό είναι πως πρόκειται για ιστορίες που συνεχίζονται χωρίς τέλος καθώς τα προσφυγικά και τα μεταναστευτικά κύματα, όχι μόνο δεν μειώνονται αλλά αναμένεται στο μέλλον να αυξηθούν.
Κι ανάμεσα σε όλα αυτά ξαναθυμόμαστε τη δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν, του 27χρονου Πακιστανού που δολοφονήθηκε από μέλη της Χρυσής Αυγής τον Ιανουάριο του 2013, ξημερώματα καθώς πήγαινε στη δουλειά του. Και ενώ γίνονται τα γυρίσματα της ταινία, καταγράφεται ακόμη μία δολοφονική επίθεση φασιστών εναντίον ενός άλλου νεαρού Πακιστανού, του Σιράζ Σαφσάτ.
Δεν ξέρω τι να γράψω, δεν ξέρω τι να προσθέσω περισσότερο βλέποντας τις δυνατές σκηνές που έχει γυρίσει ο Θωμάς Σίδερης. Νομίζω ότι μιλούν μόνες τους οι εικόνες. Τα μικρά σπιτάκια στη Νέα Ιωνία, που χτίστηκαν για να φιλοξενήσουν τους προσφυγές του 1922 από τη Μικρά Ασία και σήμερα στεγάζουν πρόσφυγες και μετανάστες από το Πακιστάν. Που έχουν δημιουργήσει μια μικρή πατρίδα μακριά από την πατρίδα τους. Που τους θυμίζει τον τόπο τους, τους θυμίζει τη Λαχώρη, μια πόλη με πολλά περιστέρια. Μόνο που τα περιστέρια δεν έχουν πατρίδες αλλά πετούν ελεύθερα πάνω από τα σύνορα.[…]
ΧΡΟΝΙΚΟ ΝΑΥΑΓΙΟΥ
Από την πρώτη κλήση μέχρι τη στιγμή του ναυαγίου πέρασαν 15 ώρες, 31 λεπτά
καθ όλο αυτό το χρονικό διάστημα
– δεν κλήθηκε κανένα διασωστικό πλοίο να παράσχει βοήθεια
– δεν δόθηκε ούτε ένα σωσίβιο στους επιβάτες
10:35 – Πρώτη δημόσια αναφορά για το πλοίο σε κίνδυνο (αλιευτικό σκάφος Adriana) με 750 άτομα, από την ακτιβίστρια Nawal Soufi στο Twitter. 8 λεπτά αργότερα η Nawal δημοσιεύει τις συντεταγμένες του.
11:00 -Οι ιταλικές αρχές ειδοποιούν το Λιμενικό (Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ). για το πλοίο στην ελληνική περιοχή ευθυνης για έρευνα και διάσωση (SAR). Η Frontex επιβεβαίωσε στη Διεθνή Αμνηστία και στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι το σήμα συναγερμού ανέφερε την ύπαρξη δύο νεκρών πάνω στο αλιευτικό «Adriana». To Politico είχε δημοσιεύσει παρόμοια πληροφορία.
12:47 – Αεροσκάφος επιτήρησης της Frontex ανιχνεύει το αλιευτικό και ειδοποιεί τις ελληνικές αρχές
13:50 – Σχεδόν 3 ώρες μετά την ενημέρωση από τις ιταλικές αρχές, το Λιμενικό κινητοποιεί το πρώτο της επιχειρησιακό μέσο, ένα ελικόπτερο από τη Μυτιλήνη για τον εντοπισμό του αλιευτικού
14:00 – Πρώτη επικοινωνία του Λιμενικού με το αλιευτικό
15:35 – Το ελικόπτερο του Λιμενικού εντοπίζει το αλιευτικό και το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας & Διάσωσης (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.) δίνει εντολή σε ένα από τα πλωτά σκάφη του (ν.920) να πλεύσει προς το πλοίο (απόσταση 150 ναυτικά μίλια, κατά προσέγγιση). Στη φωτογραφία από το ελικόπτερο, οι πρόσφυγες στο πλοίο φαίνονται να κουνούν τα χέρια τους ζητώντας βοήθεια
17:53 – “Το AlarmPhone ειδοποιεί τις ελληνικές αρχές και τη Frontex με email. Το email αναφέρει: «Ζητούν επειγόντως βοήθεια». 27 λεπτά αργότερα, η Frontex απαντά ότι έχει ενημερώσει τις ελληνικές αρχές”
21:45 – Ο κυβερνήτης του Faithful Warrior αναφέρει στις αρχές ότι το πλοίο “κλυδωνιζόταν επικίνδυνα λόγω των υπεράριθμων ατόμων σε όλα τα καταστρώματα “
21:51 – Αυτή είναι η στιγμή που ο καπετάνιος του FW βλέπει το σκάφος 920 του Λιμενικό να πλησιάζει. Αυτό είναι το πρώτο και μοναδικό σκάφος από την Ελληνική Ακτοφυλακή που προσεγγίζει το αλιευτικό.
00:18 – Το σκάφος Faithful Warrior αποδεσμεύεται από το Λιμενικό και όντως φεύγει στις 00:30. Από αυτήν την στιγμή, το σκάφος 920 του Λιμενικού είναι το μοναδικό σκάφος κοντά στο αλιευτικό.
01:40 – Το σκάφος 920 του Λιμενικού αναφέρει ότι το αλιευτικό δεν κινείται. Το σκάφος 920, όπως σημειώνει η αναφορά, αρχίζει να πλησιάζει για να αξιολογήσει την κατάσταση και αρχίζει να προετοιμάζεται για πιθανή διάσωση
02:06 – Σύμφωνα με το Λιμενικό είναι η στιγμή που το αλιευτικό βυθίζεται
Αφού διασταυρώσαμε τις συντεταγμένες του πλοίου Lucky Sailor χρησιμοποιώντας δεδομένα από το MarineTraffic, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθός του (184 μέτρα μήκος και 27,44 πλάτος) και συγκρίνοντάς το με δορυφορικές εικόνες από το Sentinel Hub, μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε ότι αυτή θα μπορούσε να είναι η στιγμή που το πλοίο Adriana βρισκόταν δίπλα του.
Η Washington Post, οι New York Times και η Forensis κατέληξαν ανεξάρτητα στο ίδιο συμπέρασμα.
ΠΗΓΗ: https://rsaegean.org/el/pylos-chronologio-archeio/
ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ 2023 ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΝΑΥΑΓΙΟ
https://www.iefimerida.gr/ellada/nayagio-pylo-aktibistria-pos-egine
https://rsaegean.org/el/pylos-chronologio-archeio/
https://www.naftemporiki.gr/society/1483138/nayagio-stin-pylo-to-chroniko-tis-tragodias/
