Υπόθεση Μακρόπουλου
Λέος Γιάνατσεκ
20, 23, 25 Μαΐου 2018 / Ώρα έναρξης 20.00
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Μουσική διεύθυνση Οντρέι Όλος
Σκηνοθεσία Γιάννης Χουβαρδάς
Στον ρόλο της Εμίλιας Μάρτυ η Έλενα Κελεσίδη
Με την Ορχήστρα και Μονωδούς της ΕΛΣ
Ένα από τα λυρικά αριστουργήματα του 20ού αιώνα, η Υπόθεση Μακρόπουλου του Λέος Γιάνατσεκ, έρχεται για πρώτη φορά στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στις 20, 23 και 25 Μαΐου στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, σε μουσική διεύθυνση Οντρέι Όλος και σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά.
Το εμβληματικό έργο του Γιάνατσεκ συνδυάζει το υπαρξιακό δράμα με το φανταστικό στοιχείο και μιλά για την ιστορία της διάσημης τραγουδίστριας Εμίλιας Μάρτυ, μιας κυρίας τριακοσίων ετών. Το μυστικό της αιώνιας νιότης της κρύβεται σε ένα ελιξίριο το οποίο παρασκεύασε τον 16ο αιώνα ο Κρητικός αλχημιστής Ιερώνυμος Μακρόπουλος, τότε στην υπηρεσία του αυτοκράτορα Ροδόλφου Β΄, και το οποίο δοκίμασε πρώτα στην ίδια του την κόρη, την Ελίνα Μακροπούλου. Η Ελίνα έζησε όλους αυτούς τους αιώνες ως Ευγενία Μοντές, Έλζα Μύλλερ, Εκατερίνα Μίσκιν, Ελλιάν ΜακΓκρέγκορ, διατηρώντας μονάχα τα αρχικά γράμματα του πραγματικού της ονοματεπώνυμου. Τώρα, ως Εμίλια Μάρτυ, συνειδητοποιεί τον κυνισμό και την απάθεια που έχει επιφέρει η κατάσταση της αιώνιας νιότης και αντιλαμβάνεται πόσα στοιχεία, όπως η αίσθηση ενός σκοπού στη ζωή, οφείλονται στη γνώση ότι η ζωή έχει ένας ορατό τέλος. Έτσι αποφασίζει να αφήσει τον θάνατο να την κυριεύσει.
Η Υπόθεση Μακρόπουλου παρουσιάζεται για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή και εγκαινιάζει έναν κύκλο παρουσίασης έργων του κορυφαίου Τσέχου συνθέτη Λέος Γιάνατσεκ. Πρόκειται για έναν από τους σπουδαιότερους Ευρωπαίους συνθέτες της όπερας του 20ού αιώνα, ο οποίος ασχολήθηκε σοβαρά με τη λαογραφία και εμπνεύστηκε από την παραδοσιακή μουσική της Βοημίας, της Μοραβίας, όπως επίσης, ευρύτερα, από τη σλαβική μουσική. Έτσι, διαμόρφωσε το δικό του προσωπικό ιδίωμα, όπου στο πλαίσιο της γλώσσας της κεντροευρωπαϊκής κλασικής μουσικής εκπροσώπησε την ιδιαίτερη πατρίδα του.
Στην Υπόθεση Μακρόπουλου, ο Γιάνατσεκ επέλεξε ένα ιδίωμα λιτό και προσαρμοσμένο στον έντονο και διαρκή διάλογο, ο οποίος κυριαρχεί σε αυτήν απ’ αρχής μέχρι τέλους. Επεξεργάστηκε μια μουσική γλώσσα δεμένη με το κείμενο με τους ιδιαίτερους τονισμούς και τον ρυθμό της τσεχικής γλώσσας, με αποτέλεσμα τους ταχείς και έντονους, συχνά νευρικούς διαλόγους και τον σαφή, ζωηρό χαρακτηρισμό των προσώπων. Δεν υπάρχουν εκτενείς μελωδίες, μόνο σύντομα μουσικά θέματα, τα οποία αντιστοιχούν στη νευρικότητα την οποία οφείλει να προκαλεί σε όλους τους παριστάμενους η παρουσία της πρωταγωνίστριας. Η εισαγωγή, μια από τις εκτενέστερες που συνέθεσε ποτέ ο Γιάνατσεκ, αποδίδει την αγωνία και την ταραχή της υπόθεσης, θέτοντας σε διάλογο σύντομα επεισόδια με διαφορετική διάθεση, όπου ο πυρετός των χάλκινων πνευστών και των τυμπάνων έρχεται σε αντιδιαστολή με τη μελωδικότητα των βιολιών. Ανάλογης ποιότητας είναι το κωμικό ιντερμέδιο που προηγείται της Β΄ Πράξης, το οποίο μοιάζει να έχει βγει κατευθείαν από βενετσιάνικη όπερα του 18ου αιώνα.
Ο τελικός εικοσάλεπτος μονόλογος της ηρωίδας, κατά τον οποίον αυτή εξομολογείται όσα έχουν συμβεί και απαρνιέται την τεχνητή και απάνθρωπη αθανασία της, ανήκει στους πλέον ποιητικούς και εκφραστικούς της οπερικής φιλολογίας. Σε αυτό το σημείο το θρίλερ μετατρέπεται σε ψυχόδραμα. Ο Γιάνατσεκ αισθάνεται συμπάθεια για την αντιηρωίδα του και προσφέρει στις τελευταίες σκέψεις της μουσική η οποία την καθιστά συμπαθή και στο ακροατήριο. Καθώς ο μονόλογος προχωρά, η μουσική κάνει τη μέχρι εκείνη τη στιγμή «παγερή» ηρωίδα να φαίνεται ολοένα και περισσότερο ανθρώπινη, ολοένα και πιο ευάλωτη.
Ο σπουδαίος σκηνοθέτης του θεάτρου και της όπερας και πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Γιάννης Χουβαρδάς υπογράφει τη σκηνοθεσία της παραγωγής, ισορροπώντας ανάμεσα στις αποχρώσεις του θρίλερ και της επιστημονικής φαντασίας. Ο Γιάννης Χουβαρδάς, έχει σκηνοθετήσει παραγωγές όπερας με μεγάλη επιτυχία σε Ευρωπαϊκά Λυρικά θέατρα όπως η Όπερα του Γκέτεμποργκ, και η Βασιλική Όπερα της Κοπεγχάγης, ενώ με την ΕΛΣ συνεργάστηκε για πρώτη φορά το 2014 σκηνοθετώντας τον Ντον Τζοβάννι στο Ηρώδειο.
Τα σκηνικά υπογράφει η Εύα Μανιδάκη, τα κοστούμια η Ιωάννα Τσάμη, τους φωτισμούς ο Λευτέρης Παυλόπουλος και την κινησιολογία η Πατρίσια Απέργη.
Στον εξαιρετικά απαιτητικό φωνητικά και σκηνικά ρόλο της Εμίλιας Μάρτυ κάνει το ντεμπούτο της η διεθνώς καταξιωμένη υψίφωνος της ΕΛΣ, Έλενα Κελεσίδη. Η Κελεσίδη έχει πρωταγωνιστήσει σε πολυάριθμες παραγωγές σε Βασιλική Όπερα Λονδίνου, Κρατική Όπερα Βιέννης, Μητροπολιτική Όπερα Νέας Υόρκης, Όπερα Βαστίλης (Παρίσι), Φεστιβάλ Μπρέγκεντς, Βερολίνο, Αμβούργο, Μόναχο, Άμστερνταμ, Ζυρίχη, Τόκιο κ.α.
Τη διανομή συμπληρώνουν νεότεροι και διακεκριμένοι μονωδοί, όπως οι Δημήτρης Πακσόγλου, Βαγγέλης Μανιάτης, Νίκος Στεφάνου, Άρτεμις Μπόγρη, Γιάννης Γιαννίσης, Χρήστος Κεχρής, Δημήτρης Σιγαλός, Αρκάδιος Ρακόπουλος και Μιράντα Μακρυνιώτη.
Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα διευθύνει ο διακεκριμένος Τσέχος αρχιμουσικός Οντρέι Όλος, ο οποίος έχει διακριθεί στο ρεπερτόριο του Γιάνατσεκ, ενώ έχει και λάβει το βραβείο Γιάνατσεκ το 2006. Είναι μόνιμος αρχιμουσικός στο Εθνικό Θέατρο της Μπρνο στην Τσεχία – πρόκειται για το θέατρο όπου πρωτοπαρουσιάστηκε η Υπόθεση Μακρόπουλου το 1926.
Σημείωμα Σκηνοθέτη
Το σπίτι του χρόνου – Η ζωή όλων μας υπολογίζεται πάντα με μέτρο τον χρόνο. Η ηλικία μας, η ηλικία των αγαπημένων προσώπων όταν έφυγαν από τη ζωή, τα ορόσημα του βίου και της σταδιοδρομίας μας, η ώρα της συνάντησης, η ώρα της αφύπνισης, η διάρκεια της ταινίας, τι ώρα θα φάνε τα παιδιά, η ημερομηνία της έναρξης των δοκιμών ή της πρεμιέρας, πότε τελειώσαμε το σχολείο ή το πανεπιστήμιο, πότε μπήκαμε ή βγήκαμε από το νοσοκομείο, πότε πρωτοσυναντηθήκαμε, πότε παντρευτήκαμε, πότε χωρίσαμε, τι ώρα αρχίζει η παράσταση, πότε ξεκίνησε ο αγώνας της εθνικής ανεξαρτησίας, τι ώρα αρχίζει ο ποδοσφαιρικός αγώνας, τι ώρα διαπιστώθηκε ο θάνατος, πότε πήρα σύνταξη, πόσες μέρες έχεις άδεια, πόσες ώρες κοιμήθηκες, και… και… και… Ακόμα κι εκείνο το περίφημο «Μ’ εσένα αρχίζει η ζωή, μ’ εσένα τελειώνει», παρ’ όλο τον διάχυτο και απόλυτο ρομαντισμό του, ταυτίζει το αγαπημένο πρόσωπο με τον χρόνο. Όπως και το «Αιώνια ας κρατήσει η νύχτα μας», που εύχονται εκστατικά Τριστάνος και Ιζόλδη, παρ’ όλο το σκοτεινό, διπλό του νόημα, απαιτεί από τον έρωτα να αναμετρηθεί με τον ασταμάτητο χρόνο. Από τον χρόνο δεν ξεφεύγει κανείς και τίποτα. Η (ανθρώπινη) ύπαρξη μπορεί να εννοηθεί μόνο εντός του χρόνου, ποτέ εκτός του. Ή μήπως όχι;
Η Εμίλια Μάρτυ βρήκε, χάρη σε μια σκανδαλώδη εύνοια της τύχης (ή ίσως χάρη σ’ ένα ειρωνικό, σαδιστικό παιχνίδι της), το μυστικό της αιώνιας ζωής. Ποιος δεν θα ήθελε να είναι στη θέση της; Και ποιος δεν θα επέστρεφε, σχεδόν τρεισήμισι αιώνες μετά, καθώς το ελιξίριο χάνει την επίδρασή του, για να κάνει τα πάντα προκειμένου να το ξαναβρεί, να «εμβαπτισθεί» ξανά στη δύναμή του και να ζήσει άλλα τόσα χρόνια; Να αιωρηθεί, ξεφεύγοντας από τον νόμο της βαρύτητας, μακριά απ’ αυτόν τον πληκτικό πλανήτη, στον ελεύθερο, άπειρο χωροχρόνο. Κι αυτή ακριβώς τη λυσσαλέα πάλη της με τον χρόνο παρακολουθούμε στο έργο, επί τρεις σχεδόν πράξεις.
Κι όμως, λίγα λεπτά πριν το φινάλε: Τι απροσδόκητη εξέλιξη… Τι ανατροπή!…
Ο Γιάνατσεκ ισχυρίζεται πως η ανθρώπινη ζωή έχει νόημα μόνο μέσα στον πεπερασμένο χρόνο που ορίζεται από τη γέννηση και τον θάνατο, πως, αν ο χρόνος υπάρχει, τότε είναι ο μέγας ευεργέτης του ανθρώπου, γιατί αυτός καθορίζει τη στιγμή του θανάτου, χωρίς τον οποίο η ζωή γίνεται μια ατέρμονη σειρά καφκικών επαναλήψεων, μια άμορφη μάζα απρόσωπης ζωικής ενέργειας, που μετατρέπει το όνειρο της αιώνιας ζωής στον εφιάλτη του αιώνιου θανάτου.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, πυκνώνουν οι αναφορές για προχωρημένα επιστημονικά πειράματα που έχουν στόχο την αποφασιστική επιμήκυνση της ζωής, πειράματα που πλησιάζουν μάλιστα πολύ κοντά στην πολυπόθητη επιτυχία. Πιθανότατα, δηλαδή, σε κάποια χρόνια, το όραμα μια ανθρωπότητας γεμάτης αθάνατα όντα θα είναι πραγματικότητα. Ο θάνατος θα έχει νικηθεί. Η ζωή θα έχει θριαμβεύσει. Ποια ζωή, όμως; Παρατηρήστε καλά την Εμίλια Μάρτυ. Είναι ένα απανθρωποποιημένο ον, που ξαναβρίσκει την ανθρωπιά του μόνο στον θάνατο.
Ο Γιάνατσεκ έγραψε ένα δυσοίωνο προφητικό αριστούργημα. Κι εμείς, απόψε, θα το δούμε και θα το ακούσουμε. Είμαστε άραγε ακόμα εντός χρόνου; Ή μήπως η κλεψύδρα αδειάζει επικίνδυνα;
Γιάννης Χουβαρδάς
H Υπόθεση Μακρόπουλου με μια ματιά
Ο συνθέτης Ένας από τους σημαντικότερους Τσέχους συνθέτες, ο Λέος Γιάνατσεκ γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου 1854 στο Χούκβαλντυ της Μοραβίας, η οποία εκείνη την εποχή ήταν μέρος της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Ο Γιάνατσεκ ασχολήθηκε σοβαρά με τη λαογραφία και εμπνεύστηκε από την παραδοσιακή μουσική της περιοχής, όπως επίσης, γενικότερα, από τη σλαβική μουσική. Έτσι, διαμόρφωσε τη δική του πρωτότυπη μουσική γλώσσα, η οποία αποτυπώθηκε με σαφήνεια στην όπερά του Γενούφα [Jenůfa], που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1904 στο Μπρνο. Το ανέβασμα της ίδιας όπερας στην Πράγα το 1916 συνέβαλε αποφασιστικά στη διεθνή αναγνώριση του συνθέτη. Ο Γιάνατσεκ συνέθεσε έργα κάθε είδους: ορχηστρικά όπως η Σινφονιέττα [Sinfonietta, 1926] και η ραψωδία Τάρας Μπούλμπα [Taras Bulba, 1918/21], έργα θρησκευτικής μουσικής όπως η Γλαγολιτική Λειτουργία [Glagolská mše, 1927], έργα για πιάνο και μουσικής δωματίου, όπως επίσης αρκετές όπερες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι: Γενούφα, Κάτια Καμπάνοβα [Kát’a Kabanová, 1921], Η πονηρή αλεπουδίτσα [Příhody lišky Bystroušky, 1924], Υπόθεση Μακρόπουλου [Věc Makropulos, 1926] και Από το σπίτι των νεκρών [Z mrtvého domu,1927]. Ο συνθέτης πέθανε το 1928 στην Οστράβα από πνευμονία.
Το έργο Η τρίπρακτη όπερα βασίζεται σε κείμενο του συνθέτη, το οποίο στηρίζεται στο ομώνυμο θεατρικό του Κάρελ Τσάπεκ [Karel Čapek]. Γράφτηκε ανάμεσα στα 1923 και 1925 ενώ βασική πηγή έμπνευσης υπήρξε η εμμονή του συνθέτη με τη σημαντικά νεότερή του Καμίλα Σταίσλοβα [Kamila Stösslová]. Η υπόθεση αφορά την ιστορία της Ελίνας, κόρης του Κρητικού γιατρού Ιερώνυμου Μακρόπουλου, ο οποίος τον 16ο αιώνα υπηρετούσε στην αυλή του Ροδόλφου Β΄, αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Χάρη σε φίλτρο που παρασκεύασε ο πατέρας της, η Ελίνα ζει επί τρεις αιώνες, αλλάζοντας διαρκώς ταυτότητα προκειμένου να αποκρύψει το μυστικό της. Αναζητώντας απεγνωσμένα τη συνταγή για το φίλτρο, η οποία έχει ξεμείνει στα κατάλοιπα προηγούμενου εραστή της, η Ελίνα συνειδητοποιεί την ψυχική φθορά που της έχει προκαλέσει η αιώνια νιότη και αποφασίζει να μη δώσει άλλη παράταση στη ζωή της.
Πρεμιέρες Η Υπόθεση Μακρόπουλου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο της πόλης Μπρνο, στις 18 Δεκεμβρίου 1926. Στην Αθήνα η όπερα παραστάθηκε τον Ιούλιο του 2002 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών από το Θέατρο Γιάνατσεκ, μία από τις τρεις σκηνές που συναποτελούν σήμερα το Εθνικό Θέατρο του Μπρνο. Από την Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζεται για πρώτη φορά.
Σύνοψη του πρωτοτύπου
Α΄ Πράξη Πράγα, 1922, στο δικηγορικό γραφείο του Δρ Κολενάτυ. Η υπόθεση Γκρέγκορ εναντίον Πρους διαρκεί περίπου έναν αιώνα. Ο Κολενάτυ εκπροσωπεί τη μεσοαστική οικογένεια Γκρέγκορ στον αγώνα της ενάντια στους αριστοκράτες Πρους. Ο Κολενάτυ βρίσκεται στο Ανώτατο Δικαστήριο, όπου έχει παραπεμφθεί η υπόθεση, αναμένοντας την οριστική απόφαση, όταν στο γραφείο του φτάνει ο Άλμπερτ Γκρέγκορ. Η Κριστίνα, κόρη του Βίτεκ, ο οποίος είναι υπάλληλος του Κολενάτυ, είναι τραγουδίστρια της όπερας και εκθειάζει την καταξιωμένη ντίβα Εμίλια Μάρτυ για την τέχνη της.
Ο Κολενάτυ επιστρέφει συνοδευόμενος από τη Μάρτυ και εξιστορεί την υπόθεση. Ο βαρόνος Γιόζεφ Φέρντιναντ Πρους πέθανε το 1827 χωρίς να αφήσει κληρονόμους ή διαθήκη. Την περιουσία του διεκδίκησαν ο εξάδελφός του, όπως επίσης ο προγονός του Άλμπερτ Φέρντιναντ Γκρέγκορ, ισχυριζόμενος ότι ο βαρόνος του την είχε υποσχεθεί. Στο σημείο αυτό επεμβαίνει η Μάρτυ, μιλώντας για τα γεγονότα σαν να τα γνωρίζει από πρώτο χέρι. Εξηγεί ότι ο Φέρντιναντ ήταν εκτός γάμου γιος του Πρους και της τραγουδίστριας της όπερας Ελιάν ΜακΓκρέγκορ. Ο Κολενάτυ σημειώνει ότι η οικογένεια Πρους έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει την υπόθεση διότι δεν βρέθηκε διαθήκη και η Μάρτυ τον ρωτά τι απαιτείται προκειμένου να κερδίσει ο Γκρέγκορ. Ο Κολενάτυ απαντά πως μια διαθήκη θα αποτελούσε ικανό στοιχείο και η Μάρτυ δηλώνει ότι διαθήκη υπάρχει. Μάλιστα περιγράφει ένα παλιό έπιπλο στην κατοικία των Πρους, στο οποίο φυλάσσονται σημαντικά έγγραφα, ανάμεσα στα οποία πιθανότατα και η διαθήκη. Ο Κολενάτυ θεωρεί ότι η Μάρτυ τα βγάζει όλα αυτά από το κεφάλι της αλλά ο Άλμπερτ επιμένει και του ζητά να ερευνήσει το θέμα. Όταν φεύγει ο Κολενάτυ, ο Άλμπερτ ομολογεί στη Μάρτυ ότι δεν έχει πλέον χρήματα και ότι η περιουσία αυτή είναι η μόνη του ελπίδα. Είναι ερωτευμένος μαζί της, αλλά εκείνη τον απωθεί με ψυχρότητα. Παρ’ όλα αυτά του ζητά να της δώσει το έγγραφο, το οποίο θα βρεθεί μαζί με τη διαθήκη. Επιστρέφει ο Κολενάτυ μαζί με τον Γιάροσλαφ Πρους. Βρήκαν τη διαθήκη εκεί που τους υπέδειξε η Μάρτυ. Τώρα το μόνο που μένει να αποδείξει ο Άλμπερτ είναι ότι ο Φέρντιναντ Γκρέγκορ υπήρξε εκτός γάμου γιος του Πρους. Η Μάρτυ παρεμβαίνει και ισχυρίζεται ότι εκείνη μπορεί να το αποδείξει.
Β΄ Πράξη Σε μια άδεια σκηνή λυρικού θεάτρου. Η παράσταση τελείωσε και όλοι μιλούν για το πόσο καταπληκτική υπήρξε η Μάρτυ. Έρχεται η ντίβα, η οποία απορρίπτει όλους, συμπεριλαμβανομένου του Άλμπερτ. Στον χώρο μπαίνει και ο ηλικιωμένος κόμης Χάουκ-Ζέντορφ, ο οποίος νομίζει ότι στο πρόσωπο της Μάρτυ βλέπει την Εουχένια Μοντές, μια Τσιγγάνα με την οποία είχε σχέση πριν από μισό αιώνα. Η Μάρτυ τού λέει πως η Μοντές δεν έχει πεθάνει, του μιλά ισπανικά, τον φωνάζει με ένα παρατσούκλι και του ζητά ένα φιλί.
Όταν φεύγουν όλοι, μένει μόνος ο Γιάροσλαφ Πρους με τη Μάρτυ. Ζητά εξηγήσεις για το περίεργο ενδιαφέρον της για την οικογένειά του και της αποκαλύπτει ότι ως μητέρα του παιδιού του βαρόνου έχει καταγραφεί η Ελίνα Μακροπούλου, η οποία δεν είναι απίθανο να ταυτίζεται με την Ελιάν ΜακΓκρέγκορ. Συνεπώς, μονάχα ένας απόγονος του Φέρντιναντ Μακρόπουλου θα μπορούσε να έχει δικαιώματα στην περιουσία. Η Μάρτυ προσφέρεται να αγοράσει ένα μυστηριώδες έγγραφο το οποίο βρέθηκε μαζί με τη διαθήκη, αλλά ο Γιάροσλαφ αρνείται και φεύγει. Επιστρέφουν οι δύο θαυμαστές της Μάρτυ, πρώτα ο Άλμπερτ, τον οποίο εκείνη αποφεύγει, και στη συνέχεια ο Γιάνεκ, γιος του Γιάροσλαφ, από τον οποίο εκείνη ζητά να της φέρει το έγγραφο. Ο Γιάροσλαφ ακούει τη συζήτηση, διώχνει τον γιο του και υπόσχεται στη Μάρτυ να της δώσει το έγγραφο εάν περάσουν τη νύχτα μαζί.
Γ΄ Πράξη Στο δωμάτιο της Μάρτυ, το επόμενο πρωί. Ο Γιάροσλαφ και η Εμίλια πέρασαν το βράδυ μαζί. Παρότι απογοητευμένος από την ψυχρότητά της, εκείνος της δίνει τον φάκελο με το έγγραφο που ζητούσε. Τα νέα της αυτοκτονίας του Γιάνεκ, ο οποίος ήταν ερωτευμένος με τη Μάρτυ, την αφήνουν απολύτως αδιάφορη. Φτάνει ο κόμης Χάουκ-Ζέντορφ, ο οποίος δηλώνει ότι άφησε τη γυναίκα του και θέλει να φύγει με τη Μάρτυ για την Ισπανία. Έρχεται και ο Κολενάτυ, ο οποίος παρατήρησε ότι ο γραφικός χαρακτήρας της Μάρτυ είναι ίδιος με αυτόν της ΜακΓκρέγκορ και υποψιάζεται πλαστογραφία. Η Μάρτυ αφήνει το δωμάτιο προκειμένου να ντυθεί και δηλώνει ότι μετά το πρωινό της θα δώσει σε όλους τις απαραίτητες εξηγήσεις.
Στο μεταξύ όλοι όσοι βρίσκονται στο δωμάτιο αρχίζουν να αναζητούν στοιχεία. Βρίσκουν έγγραφα και αναμνηστικά, όλα με τα αρχικά Ε.Μ. Ο Γιάροσλαφ λέει ότι ο γραφικός χαρακτήρας της Ελίνας Μακροπούλου στο πιστοποιητικό γέννησης του Φέρντιναντ είναι ίδιος με αυτόν της Μάρτυ.
Η Μάρτυ επιστρέφει μεθυσμένη και με ένα περίστροφο στο χέρι. Είναι αποφασισμένη να πει την αλήθεια. Είναι η Ελίνα Μακροπούλου και γεννήθηκε το 1585. Είναι κόρη του Κρητικού γιατρού Ιερώνυμου Μακρόπουλου, ο οποίος υπηρέτησε στην αυλή του Ροδόλφου Β΄, αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο ηγεμόνας ζήτησε από τον αλχημιστή να παρασκευάσει ένα ελιξίριο, το οποίο θα επιμήκυνε τη ζωή του. Όταν του το παρουσίασε, ο αυτοκράτορας διέταξε τον Μακρόπουλο να το δοκιμάσει πρώτα στην κόρη του. Εκείνη, μόλις ήπιε το ποτό, έπεσε σε κώμα. Ο Ιερώνυμος φυλακίστηκε ως ύποπτος για τη δηλητηρίαση του αυτοκράτορα, αλλά το κορίτσι ξύπνησε μετά από μία εβδομάδα και διέφυγε μαζί με τη συνταγή για το ελιξίριο. Χάρη σε αυτό ζει επί τριακόσια χρόνια. Προκειμένου να αποκρύψει το μυστικό της, αλλάζει διαρκώς ταυτότητες και ονόματα, διατηρώντας σταθερά μονάχα τα αρχικά «Ε» και «Μ». Εμπιστεύτηκε το μυστικό της στον βαρόνο Γιόζεφ Πρους, ο οποίος επισύναψε τη μαγική συνταγή στη διαθήκη του, την οποία προόριζε για τον γιο του. Ωστόσο, το έγγραφο χάθηκε μαζί με άλλα υπάρχοντα μετά τον θάνατο του βαρόνου.
Η δράση του ελιξιρίου παρέρχεται και η Ελίνα χρειάζεται τη φόρμουλα προκειμένου να ζήσει ακόμα τριακόσια χρόνια. Καθώς τα πρώτα σημάδια γήρατος αρχίζουν να διακρίνονται στο πρόσωπό της, οι παριστάμενοι πιστεύουν την ιστορία της και τη λυπούνται. Η Ελίνα συνειδητοποιεί ότι η αιώνια νιότη την οδήγησε σε απάθεια και αποφασίζει να αφήσει τον θάνατο να έρθει κανονικά, κατανοώντας ότι οι αισθήσεις της υπέρβασης και του σκοπού προέρχονται από τη σύντομη διάρκεια της ζωής. Καθώς γερνά ταχύτατα μπροστά στα μάτια των παριστάμενων, προσφέρει τη συνταγή στην Κριστίνα, ώστε να γίνει αυτή στη συνέχεια μια σπουδαία καλλιτέχνιδα, όπως το επιθυμεί. Ωστόσο, η Κριστίνα καίει τη συνταγή και η Ελίνα καταρρέει προσευχόμενη.
Λέος Γιάνατσεκ
Υπόθεση Μακρόπουλου
20, 23, 25 Μαΐου 2018 / Ώρα έναρξης: 20.00
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
ΚΥΚΛΟΣ 20ός ΑΙΩΝΑΣ / ΚΥΚΛΟΣ ΓΙΑΝΑΤΣΕΚ
Μουσική διεύθυνση Οντρέι Όλος
Σκηνοθεσία Γιάννης Χουβαρδάς
Δραματουργική συνεργασία Έρι Κύργια
Σκηνικά Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη
Κινησιολογία Πατρίσια Απέργη
Φωτισμοί Λευτέρης Παυλόπουλος
Εμίλια Μάρτυ: Έλενα Κελεσίδη
Άλμπερτ Γκρέγκορ: Δημήτρης Πακσόγλου
Δρ Κόλενατυ: Βαγγέλης Μανιάτης
Βίτεκ: Νίκος Στεφάνου
Κριστίνα: Άρτεμις Μπόγρη
Βαρόνος Γιάροσλαφ Πρους: Γιάννης Γιαννίσης
Γιάνεκ: Χρήστος Κεχρής
Κόμης Χάουκ-Ζέντορφ: Δημήτρης Σιγαλός
Τεχνικός σκηνής: Αρκάδιος Ρακόπουλος
Καθαρίστρια / Καμαριέρα: Μιράντα Μακρυνιώτη
Με την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
___________________________________________________________________________
Τιμές εισιτηρίων: 15, 20, 35, 50, 55, 80 ευρώ
Φοιτητικό, παιδικό: 12 ευρώ
Περιορισμένης ορατότητας: 10 ευρώ
Προπώληση εισιτηρίων:
ΤΑΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΣ ΣΤΟ ΚΠΙΣΝ – Τ. 2130885700 (Καθημερινά 09.00-21.00)
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ PUBLIC & http://tickets.public.gr/
