Κύκλος Αρχαιολογικών Διαλέξεων
με θέμα την Κρήτη
στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2020
«Η Ύστερη Κλασική και Ελληνιστική Νεκρόπολη της Ιτάνου»
Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2020
«Πριν από την πόλη: Πρόσφατες ανακαλύψεις στον Ανάβλοχο Λασιθίου»
Συνεχίζεται τον Ιανουάριο ο Κύκλος Αρχαιολογικών Διαλέξεων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης που παρουσιάζει στο κοινό σημαντικές επιστημονικές ανακοινώσεις για νέα ανασκαφικά ευρήματα και ερευνητικά προγράμματα στην Κρήτη.
Με αφορμή την επιτυχημένη αρχαιολογική έκθεση «Κρήτη. Αναδυόμενες πόλεις: Άπτερα –Ελεύθερνα–Κνωσός», που διοργανώθηκε στο Μουσείο το 2018, ο νέος κύκλος διαλέξεων αφορά στις πολυσχιδείς ανασκαφικές και ερευνητικές δραστηριότητες στο νησί των Εφορειών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ, καθώς και των Ξένων Αρχαιολογικών Σχολών και του Πανεπιστημίου Κρήτης που δραστηριοποιούνται στη μεγαλόνησο.
Οι νέες διαλέξεις εντάσσονται στους Κύκλους Αρχαιολογικών Διαλέξεων με θέμα την έρευνα που πραγματοποιούν οι Εφορείες Αρχαιοτήτων της χώρας και τα ελληνικά και ξένα Ιδρύματα, τους οποίους διοργανώνει το Μουσείο τα τελευταία χρόνια, με ελεύθερη είσοδο για το επιστημονικό αλλά και το ευρύ κοινό. Από το 2013 έχουν φιλοξενηθεί αρχαιολόγοι των Εφορειών Αρχαιοτήτων της Αττικής, της Βοιωτίας, της Εύβοιας και της Φωκίδος. Όλες οι επιστημονικές ανακοινώσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των διαλέξεων δημοσιεύονται κατόπιν στη σειρά «Αρχαιολογικές Συμβολές», που εκδίδεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Οι ανακοινώσεις του Κύκλου Διαλέξεων 2019-2020 θα δημοσιευθούν στη συγκεκριμένη σειρά υπό τον γενικό τίτλο «ΚΡΗΤΗ».
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ IANOYΑΡΙΟΥ 2020
Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2020, Ώρα έναρξης 19:00
Καθηγητές Didier Viviers & Aθηνά Τσιγγαρίδα
«Η Ύστερη Κλασική και Ελληνιστική Νεκρόπολη της Ιτάνου»
Οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν στην καρδιά της Νεκρόπολης της Ιτάνου απέδωσαν λίγο λιγότερους από 70 τάφους, σε έκταση 123 τ.μ., σε χώρο όπου η Γαλλική Σχολή Αθηνών είχε προηγουμένως πραγματοποιήσει έρευνες πεδίου το καλοκαίρι του 1950.
Η διάλεξη θα πραγματευθεί τη χρονολογική ακολουθία αυτού του τομέα της νεκρόπολης (7ος − 1ος αι. π.Χ.) και την οργάνωση του ταφικού τοπίου της περιοχής, με ιδιαίτερη έμφαση στην Ύστερη Κλασική και Ελληνιστική περίοδο. Θα επικεντρωθεί περαιτέρω σε εξέχουσες ταφικές συστάδες διαφορετικών περιόδων χρήσης, οι οποίες αντανακλούν την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης, περιστασιακά συνδεόμενη με την επιρροή της Δυναστείας των Λαγιδών.
Τέλος, θα παρουσιαστούν οι εργασίες αποκατάστασης που έχουν διενεργηθεί σε αυτόν τον τομέα, ούτως ώστε τα αποτελέσματα των ανασκαφών να είναι διαθέσιμα στους επισκέπτες της περιοχής.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στην αγγλική γλώσσα.
Καθηγήτρια Αθηνά Τσιγγαρίδα
Η Καθηγήτρια Αθηνά Τσιγγαρίδα έλαβε πτυχίο Κλασικής Αρχαιολογίας και πτυχίο Βυζαντινών Σπουδών από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών (Universite libre de Bruxelles – ULB) και ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης με την Υποτροφία Cecil Rhodes. Διδάσκει Ελληνική Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών (ULB). Είναι ειδικός στην Αρχαϊκή και Κλασική Ελλάδα και η έρευνά της εστιάζει κυρίως στους τομείς της αρχαίας ελληνικής κεραμικής, των πολιτιστικών αλληλεπιδράσεων σε όλο τον Μεσογειακό κόσμο και της πρόσληψης της κλασικής τέχνης στην Ευρώπη του 19ου αιώνα. Συνδιηύθυνε ένα διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Κεραμική στις αρχαίες κοινωνίες. Παραγωγή, διανομή και χρήσεις» καθώς και ένα ερευνητικό πρόγραμμα σε συνεργασία με την Καθηγήτρια Ειρήνη Λαιμού (Οξφόρδη) με τίτλο «Πέραν της πόλεως. Συλλογικές τελετουργίες και οικοδόμηση κοινωνικής ταυτότητας στην Πρώιμη Ελλάδα (12ος-6ος αιώνας π.Χ.)». Μεταξύ άλλων θεμάτων, ανέλαβε επίσης μια μελέτη σχετικά με τις Βρετανικές και Βελγικές συλλογές αρχαιοτήτων του 19ου αιώνα σε συνεργασία με την Καθηγήτρια Donna Kurtz (Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης). Ως αρχαιολόγος πραγματοποίησε ανασκαφές και έρευνες πεδίου στην Ελλάδα (Σίφνος και Κρήτη) και στη Συρία (Απάμεια). Σήμερα, συνδιευθύνει (με τον Didier Viviers) τις ανασκαφές, τα έργα αποκατάστασης και τις μελέτες του ανασκαφικού υλικού στην Ίτανο (Ανατολική Κρήτη).
Καθηγητής Didier Viviers
Ο Καθηγητής Didier Viviers είναι Πρόεδρος (Secrétaire perpétuel) της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Καλών Τεχνών του Βελγίου και καθηγητής στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (Université libre de Bruxelles – ULB), του οποίου υπήρξε Πρύτανης από τον Δεκέμβριο του 2010 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016. Σήμερα είναι Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Ακαδημαϊκής Ένωσης (Union académique internationale − UAI), η οποία ιδρύθηκε το 1919, και περιλαμβάνει περισσότερες από εκατό Aκαδημίες 63 χωρών από όλες τις ηπείρους, Είναι, επίσης, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Réseau français des instituts d’études avancées (RFIEA – Γαλλία) και πολλών άλλων βελγικών ιδρυμάτων, καθώς και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Casa de Velázquez (Μαδρίτη) και διαφόρων βελγικών και διεθνών επιστημονικών επιτροπών.
Ως ιστορικός και αρχαιολόγος του αρχαίου ελληνικού κόσμου, πρώην μέλος και Αναπληρωτής Καθηγητής της Γαλλικής Σχολής στην Αθήνα, ο Didier Viviers διδάσκει αρχαία ελληνική ιστορία και αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (ULB), έχοντας προηγουμένως υπηρετήσει ως επισκέπτης καθηγητής σε αρκετά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Η έρευνά του εστιάζεται στην ελληνική Μεσόγειο κατά την πρώτη χιλιετία π.Χ., την οποία εξετάζει με τη βοήθεια διαφόρων πηγών: της αρχαιολογίας, της επιγραφικής και της ιστορίας της τέχνης. Τα κυριότερα πεδία του επιστημονικού του ενδιαφέροντος είναι η ιστορία των κρητικών πόλεων, που αποτέλεσε αντικείμενο της διδακτορικής του διατριβής, η ιστορία της έρευνας και της εθνικής κληρονομιάς, η ελληνική αστική ιστορία και η οικονομία των ελληνικών πόλεων, με ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική θέση των τεχνιτών, ο ρόλος τους στην ελληνική οικονομία ή οι αστικές ταυτότητες και η χρήση των υπογραφών. Ως αρχαιολόγος πραγματοποίησε ανασκαφές σε πολλές αρχαιολογικές θέσεις στην Ελλάδα (Δελφούς, Θάσο, Ίτανο) και τη Συρία (Απάμεια). Σήμερα είναι διευθυντής των Βελγικών Ανασκαφών στην Απάμεια (Συρία) και συνδιευθυντής (με την Αθηνά Τσιγγαρίδα) των ανασκαφών στην Ίτανο (Κρήτη). Μεταξύ άλλων δημοσιεύσεων, είναι συγγραφέας ενός βιβλίου για τα εργαστήρια γλυπτικής στην αρχαϊκή Αθήνα και ενός βιβλίου για τον Γάλλο αρχαιοδίφη Antoine Galland. Το τελευταίο βιβλίο του δημοσιεύθηκε το 2018: «Χρήσεις και προκλήσεις της αρχαιολογικής κληρονομιάς. Μεταξύ της επιστήμης και της πολιτικής» (“Usages et enjeux des patrimoines archéologiques. Entre science et politique”). *
Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2020, Ώρα έναρξης 19:00
Florence Gaignerot-Driessen, Διευθύντρια Προγράμματος Αναβλόχου Νομού Λασιθίου
«Πριν από την πόλη: Πρόσφατες ανακαλύψεις στον Ανάβλοχο Λασιθίου»
Ο Ανάβλοχος είναι μια ορεινή κορυφογραμμή στην περιοχή του Λασιθίου, στην ανατολική Κρήτη, που εποπτεύει το χωριό Βραχάσι και την κοιλάδα του Μιραμπέλλου. Λόγω της μακράς διάρκειας (περίπου 1200-650 π.Χ.) της οικιστικής του χρήσης, της θέσης του ανάμεσα στους παράκτιους οικισμούς της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στο Σίσι και τα Μάλια και τις Αρχαϊκές πόλεις της Δρήρου και της Μιλάτου καθώς και λόγω της έκτασης και της φύσης των καταλοίπων του, ο Ανάβλοχος αποτελεί μια εξαιρετική περίπτωση μελέτης μιας καίριας περιόδου της ελληνικής ιστορίας που οδηγεί στη μετάβαση από τα ανάκτορα στις πόλεις. Μετά από μια διετή προκαταρκτική έρευνα (2015-2016), η Γαλλική Σχολή Αθηνών ξεκίνησε ένα πενταετές (2017-2021) Πρόγραμμα συστηματικών ανασκαφών στον Ανάβλοχο. Με την ταυτόχρονη εξερεύνηση των οικιστικών, ταφικών και θρησκευτικών χώρων της αρχαίας θέσης, το πρόγραμμα του Αναβλόχου στοχεύει στην ανασύσταση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης μιας κρητικής προ-αστικής κοινότητας. Παράλληλα επιδιώκει να εξετάσει τον σχηματισμό και τον μετασχηματισμό των κοινωνικών ομάδων που εγκαθιδρύθηκαν στον Ανάβλοχο κατά τη διάρκεια της μετάβασης από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου.
Σε αυτή τη διάλεξη θα παρουσιαστούν συνοπτικά οι κυριότερες ανακαλύψεις των τριών πρώτων ετών της ανασκαφικής αποστολής: οι τύμβοι και οι άλλες ταφικές δομές της νεκρόπολης, μια ολόκληρη και ξεχωριστή συνοικία του οικισμού (Quartier de la Forge), ένα ιερό με θρανίο στο μέσον της οδού μεταξύ του οικισμού και της νεκρόπολης, καθώς και δύο αναθηματικοί αποθέτες στην κορυφή του λόφου.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στην ελληνική γλώσσα.
Δρ. Florence Gaignerot-Driessen: Ερευνητική Συνεργάτιδα στη Γαλλική Σχολή Αθηνών και στο εργαστήριο Archéorient, Διευθύντρια του Προγράμματος του Αναβλόχου.
Η Δρ. Florence Gaignerot-Driessen έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα στην Κλασική Αρχαιολογία από το Πανεπιστήμιο Paris-Sorbonne το 2013. Έχει διατελέσει επισκέπτης Λέκτορας Αρχαιολογίας και Αρχαίας Ιστορίας, διαδοχικά, στο Πανεπιστήμιο του Amiens, στο Πανεπιστήμιο του Louvain (UCLouvain), και στο Institut Catholique de Paris.
Έχει λάβει διάφορες υποτροφίες και ειδικότερα από το ίδρυμα Alexander von Humboldt του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες ανασκαφές στην Κρήτη (Μάλια, Ίτανος, Ελεύθερνα, Παλαίκαστρο, Σίσι, Δρήρος) και την Κύπρο (Πύλα-Κοκκινόκρεμος). Από το 2015, είναι Διευθύντρια του Προγράμματος του Αναβλόχου εκ μέρους της Γαλλικής Σχολής Αθηνών. Έχει συγγράψει περισσότερες από 50 δημοσιεύσεις για την Ύστερη Εποχή του Χαλκού – Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, μεταξύ των οποίων μία μονογραφία για την περιοχή του Μιραμπέλλου, της Σειράς Aegaeum και μία επιμέλεια συλλογικού τόμου με τίτλο Κρητικές Πόλεις: Σχηματισμός και Μετασχηματισμός (Cretan Cities: Formation and Transformation).
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 2020
Είσοδος: ελεύθερη
Ώρα έναρξης: 19.00
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Νεοφύτου Δούκα 4
106 74, Αθήνα
T: (+30) 210 7228321-3
Facebook: CycladicArtMuseum | Instagram: @cycladic_museum
